TRẢI NGHIỆM CÙNG TÂY TIẾN CỦA NHÀ THƠ QUANG DŨNG.

                                                                                             (Xuân Dũng)

      Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!

Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi.

Sài Khao  sương lấp đoàn quân mỏi,

Mường Lát  hoa về trong đêm hơi.

Và tôi đã đến Mường Lát cũng vào mùa xuân, cuối năm dương lịch 2018 trong một chuyến đi Thanh Hóa đáng nhớ. Bốn người đồng hành với tài xế là : Lâm Chí Công, Yên Mã Sơn, PXD và Nguyễn Trường. Những câu thơ dội vào trí nhớ : "Rải rác biên cương mồ viễn xứ/Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh/Áo bào thay chiếu anh về đất/Sông Mã gầm lên khúc độc hành..."

   Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm,

Heo hút cồn mây, súng ngửi trời.

Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống,

Nhà ai Pha Luông  mưa xa khơi.

Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa,

Kìa em xiêm áo tự bao giờ.

Khèn lên man điệu  nàng e ấp,

Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ.

Xe chạy mải miết một ngày trời từ thành phố Thanh Hóa "Tây Tiến" lên miền núi, ngược nguồn con sông Mã như ngựa chứng thủy thần tung bờm trắng xóa, một bên núi cao dựng đứng, một bên vực sâu, hoặc là sông suối quanh co, hiểm trở. Còn dọc đường tre mọc như ngàn vạn năm trước, hèn chi Nguyễn Duy viết bài thơ "Tre Việt Nam" cũng bắt nguồn từ vương quốc tre xứ Thanh. Hoàng hôn buông xuống, cả đoàn mới dừng lại ở cột mốc biên giới Việt-Lào trong ánh tà huy cuối ngày vàng như ký ức.

   Anh bạn dãi dầu không bước nữa,

Gục lên súng mũ bỏ quên đời!

Chiều chiều oai linh thác gầm thét,

Đêm đêm Mường Hịch  cọp trêu người.

Anh lính biên phòng có gương mặt khắc khổ, nước sạm màu nắng gió biên thùy, có vẻ già trước tuổi đứng trò chuyện với chúng tôi. Đang nói về xuất xứ con sông,  anh chợt đọc lên câu thơ Quang Dũng rất tự nhiên : "Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi..." Cả bốn người nghe chợt ồ cả lên khoái cảm trong chiều hôm biên viễn. Chỉ chừng đó thôi mà Tây Tiến đã dậy sóng trong lòng nghe nôn nao khó tả.

Xe quay lại thị trấn Mường Lát cách đó không xa lắm. Bản Lát của đồng bào, của lính chiến-thi sĩ Quang Dũng ngày trước nay đã thành thị trấn huyện lỵ huyện Mường Lát. Phố núi hiện ra trong sương khi màn đêm rơi xuống nhác trông như thể những pháo đài sơn cước của cao nguyên núi đá trong các bộ phim dã sử hay hiệp khách.

Không có hoa, hay đúng hơn hoa rừng thấp thoáng dọc đường, chỉ có sương ngập tràn trước mặt trong ánh điện đường. Phố núi vẫn vắng và hơi lạnh lan tỏa từ núi đá, khi buổi tối đến rất sớm và chỉ mới bắt đầu. Chúng tôi đi bộ tìm một quán cơm. Một vài đĩa thức ăn cũng là đồ nhắm đem ra với rượu trắng mở màn làm cho câu chuyện hưng phấn, râm ran. Ai nấy thăng hoa uống cạn từng chung như tận hưởng cảm giác tưởng chừng như sống lại một đêm Quang Dũng. Khi đã lâng lâng, chúng tôi bắt đầu hát, cảm giác như núi rừng Mường Lát cũng ngả nghiêng. Chợt nhớ hai câu thơ : "Anh bạn dãi dầu không bước nữa/Gục lên súng mũ bỏ quên đời !", những câu thơ tả thực hay đến nao lòng nhưng dễ bị một số người máy móc đánh gián mất lập trường... (?!)

   Người đi Châu Mộc  chiều sương ấy,

Có thấy hồn lau nẻo bến bờ?

Có nhớ dáng người trên độc mộc ,

Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa?

Sáng mai dậy, gặp và làm việc với phó bí thư thường trực huyện ủy người Mông, ông Lầu Minh Pó, người đã làm một cuộc cách mạng trong phong tục đám ma dân tộc mình. Việc xong, sau ly cà phê bốc khói, chúng tôi chia tay Mường Lát khi sương mù còn giăng mọi nẻo. Tạm biệt một câu thơ Quang Dũng đặc sắc đã có một đời sống rất sinh động của mình giữa thế gian, từ thành phố xa hoa cho đến nơi thâm sơn cùng cốc. Thi ca đích thực như một nhan sắc quý phái dù có bị rẻ rúng, giam cầm vào lãnh cung nhưng rồi sẽ được phụng mệnh hồi triều để hoàn thành tâm nguyện; hay dẫu lưu lạc trong dân gian với gương mặt Lọ Lem nhưng chỉ cần một vốc nước trên tay thì lập tức sẽ trở lại là nàng công chúa .

   Tây Tiến người đi không hẹn ước,

Đường lên thăm thẳm một chia phôi.

Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy,

Hồn về Sầm Nứa  chẳng về xuôi.

Chỉ cần một Tây Tiến, tráng sĩ và thi sĩ Quang Dũng đã được trải thảm đỏ ngay dưới chân mình cho một lối đi riêng biệt hầu như chẳng giống ai: độc nhân, độc hành và độc đáo trong hành trình thi ca nước Việt.

   [Ngâm Thơ] Tây Tiến - NSND Thúy Mùi - YouTube