|
Bàn tròn QRTV
Phát sóng ngày 18/8/2019
Chủ đề: Cách mạng tháng Tám ở Quảng Trị
-Như Hòa: Thưa quý vị và các bạn
Hơn bảy thập kỷ đã trôi qua, đất nước ta đã trải qua bao chặng đường lịch sử hào hùng, nhưng những ngày Cách mạng Tháng Tám luôn là dấu mốc không bao giờ quên trong trang sử vẻ vang của dân tộc ta. Ngược dòng lịch sử, những năm tháng chuẩn bị cuộc tổng khởi nghĩa, làm nên cuộc cách mạng long trời, lở đất ấy, Quảng Trị chúng ta đã cùng với đất nước, sục sôi khí thế cách mạng và đầy niềm tự hào.
Bàn tròn QRTV của chúng tôi tuần này, với chủ đề ‘Cách mạng tháng tám ở Quảng Trị” sẽ cùng quý thính giả nhớ lại những ngày tháng hào hùng của lịch sử dân tộc diễn ra trên đất Quảng Trị, qua đó vững niềm tin vào một ngày mai tươi sáng của quê hương, đất nước.
Và trong phòng thu của chúng tôi hôm nay gồm có BTV Thế Hùng, Thái Hiền và PTV Như Hòa. Xin cảm ơn quý thính giả đã dành thời gian theo dõi chương trình, hy vọng trong 30 phút của chương trình chúng tôi sẽ cung cấp cho quý thính giả những thông tin bổ ích và thú vị.
(nhạc cắt)
-Như Hòa: Trước tiên xin hỏi BTV Thế Hùng, qua nghiên cứu lịch sử cách mạng tỉnh nhà, anh có thể cho biết tình hình Quảng Trị trước cách mạng tháng 8 năm 1945 là như thế nào?
-Thế Hùng: Vâng, theo như lịch sử đảng bộ tỉnh thi: Từ cuối năm 1941 đầu năm 1942, trước sự phát triển mạnh mẽ của phong trào cách mạng, thực dân pháp đàn áp rất dữ dội. Hầu hết cán bộ lãnh đạo cách mạng của tỉnh, huyện, phủ đều lần lượt bị bắt. Tuy vậy, cơ sở Đảng và tổ chức quần chúng ở một số địa phương như Triệu Phong, Gio Linh, Cam lộ, Vĩnh Linh … vẫn được nhen nhóm xây dựng và củng cố. Trước tình hình khó khăn đó, Tỉnh ủy Quảng Trị liên tiếp mở nhiều hội nghị cán bộ để quán triệt các Nghị quyết của Trung ương, tập trung đối phó với những âm mưu, thủ đoạn mới của thực dân Pháp và phát xít Nhật, đẩy mạnh công tác vận động quần chúng. Vì vậy, phong trào cách mạng vẫn luôn được duy trì và phát triển.
-Thái Hiền: Sau khi xứ ủy lâm thời Trung kỳ được lập lại tại Gia Đẳng (Triệu Phong) tháng 9/1941, trên tinh thần Nghị quyết Trung ương 8, Tỉnh ủy chủ trương tiến hành thành lập các Ủy ban Việt Minh và các đoàn thể cứu quốc, nhờ vậy phong trào đấu tranh cách mạng trong tỉnh có bước chuyển biến mới, khắp nơi tổ chức mít tinh kêu gọi toàn dân đánh Pháp đuổi Nhật. Chỉ tính riêng hai huyện Vĩnh Linh và Gio Linh trong thời gian đó đã có gần 1000 đội viên tự vệ. Bằng mọi hình thức tuyên truyền, vận động, từ ngày 6/7/1942, Tỉnh ủy cho xuất bản tờ báo “Cờ giải phóng”- cơ quan ngôn luận của Đảng bộ tỉnh, nhằm tuyên truyền và hướng dẫn đảng viên, quần chúng thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Tổng bộ Việt Minh.
-Thế Hùng: Trước sự hoạt động sâu rộng của các tổ chức Đảng và các hội cứu quốc, bọn đế quốc và tay sai ở các phủ, huyện mở các cuộc đàn áp khủng bố dữ dội. Song, dù trong mọi thử thách, ý chí cách mạng kiên cường của cán bộ, đảng viên và quần chúng ở Quảng Trị tiếp tục được tôi luyện và giữ vững. Điều đó không những giữ gìn, bảo vệ được uy tín, lực lượng của Đảng mà còn góp phần động viên cổ vũ cán bộ, đảng viên và quần chúng ưu tú bám trụ hoạt động cách mạng, dũng cảm vượt qua mọi gian khổ, tù tội để chắp nối lại cơ sở, lãnh đạo quần chúng chống lại mọi âm mưu thủ đoạn mới của kẻ thù.
-Thái Hiền: Đêm 9/3/1945, Nhật đảo chính Pháp. Đến ngày 25/3/1945, Nhật mở cửa nhà lao Quảng Trị, 80 cựu chính trị phạm được trả tự do, tạo điều kiện thuận lợi lớn cho Đảng bộ có thêm lực lượng. Trước tình hình trong nước có những chuyển biến tích cực, nhiều tổ chức Đảng ở Quảng trị xúc tiến kiện toàn và đề ra phương hướng hoạt động. Lực lượng cán bộ, đảng viên lãnh đạo cốt cán được bổ sung. Các đồng chí đã nhanh chóng móc nối cơ sở, truyền đạt đường lối hoạt động, chuẩn bị khởi nghĩa.
-Như Hòa: Vâng, lần giở lại những trang lịch sử, chúng ta có thể cảm nhận những thời khắc quyết định vận mệnh lịch sử của dân tộc.
-Thế Hùng: Vâng, cũng xin được thông tin thêm: Tháng 4/1945, tại Liêm Công Đông (Vĩnh Linh), Hội nghị cán bộ toàn tỉnh được triệu tập. Hội nghị quyết định tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vạch rõ bản chất của giặc Nhật; đẩy mạnh công tác vận động quần chúng, công tác xây dựng đảng và quyết định thành lập Tỉnh ủy lâm thời do đồng chí Bùi Trung Lập làm Bí thư. Các ủy ban Việt Minh ra đời. Phong trào cách mạng trong tỉnh phục hồi và phát triển rầm rộ.
-Thái Hiền: Sau Hội nghị lần thứ hai của Tỉnh ủy lâm thời (tháng 6/1945), phong trào quần chúng dấy lên mạnh mẽ, nhiều cuộc mít tinh, hội họp của các hội cứu quốc được tổ chức để nghe cán bộ Việt Minh diễn thuyết, tố cáo tội ác của phát xít Nhật, vạch mặt chính phủ bù nhìn Bảo Đại - Trần Trọng Kim, phát động phong trào toàn dân luyện tập quân sự, rèn đúc vũ khí, phát triển lực lượng quần chúng cách mạng. Không khí tiền khởi nghĩa khẩn trương và náo nhiệt, công tác chuẩn bị cho việc giành chính quyền được chuẩn bị đầy đủ. Ở nông thôn, một số nơi nông dân đã nổi dậy làm chủ. Địa vị của bọn tri phủ, tri huyện, hương ký, kỳ hào có nơi rệu rã.
-Thế Hùng: Ngày 18/8/1945, Hội nghị cán bộ toàn tỉnh được triệu tập tại Phước Lễ (Triệu Phong). Hội nghị đánh giá công tác chuẩn bị, thảo luận sôi nổi về phong trào quần chúng, phân tích thái độ từng lực lượng đối lập, thống nhất những vấn đề còn tồn tại. Tại Hội nghị, đồng chí Trần Hữu Dực truyền đạt lệnh khởi nghĩa của Trung ương. Trong không khí vô cùng háo hức, sôi động, Hội nghị quyết định trong tình thế nào cũng phải phát động quần chúng cách mạng khởi nghĩa giành chính quyền. Hội nghị thành lập Ủy ban kháng chiến gồm các đồng chí: Trần Hữu Dực, Đặng Thí, Hoàng Thị Ái, Lê Vụ, Nguyễn Hữu Khiếu.
Các cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở các phủ, huyện đều tiến hành nhanh chóng. Các phủ, huyện Triệu Phong, Hải Lăng, Vĩnh Linh, Gio Linh đều giành chính quyền thắng lợi trong đêm 22/8, hoặc sáng 23/8.
-Thái Hiền: Ngay sau khi lệnh khởi nghĩa được phát ra, để biểu dương lực lượng và thị uy, 19 giờ ngày 22-8-1945, ba đại đội tự vệ vũ trang dưới sự điều khiển của đồng chí Trần Hồng Chương tiến vào thị xã Quảng Trị tuần hành, thị uy. Đoàn quân vừa đi vừa hô vang khẩu hiệu: "Đánh đổ chính quyền bù nhìn Bảo Đại,Trần Trọng Kim","Ủng hộ Mặt trận Việt Nam độc lập Đồng minh", "Thành lập chính quyền nhân dân cách mạng''. Đoàn biểu tình vũ trang tiến đến đâu đều được đồng bào thị xã Quảng Trị hưởng ứng nhiệt liệt và gia nhập vào mỗi lúc một đông thêm. Đoàn người diễu qua các đường phố lớn với khí thế hùng dũng, mạnh mẽ...
-Thế Hùng: 1 giờ sáng ngày 23/8/1945, các đơn vị vũ trang đột nhập thị xã, chiếm lĩnh tất cả các vị trí, trận địa đã được phân công, các lực lượng biểu tình thị uy chính trị cũng từ các hướng Đông Bắc, Đông Nam, Tây Bắc và Tây đều nhất tề trương băng cờ, khẩu hiệu... rầm rộ tiến vào thị xã Quảng Trị. Đồng thời, để ngăn chặn hoạt động phản ứng của địch, để uy hiếp và đè bẹp ý chí kháng cự của chúng, lực lượng vũ trang và lực lượng chính trị đã sẵn sàng trong tư thế chiến đấu. Đến 4 giờ sáng, mọi lực lượng cách mạng đã vào hết trong thị xã, tập kết đúng nơi quy định. Tiếp đến các đơn vị chuyển sang tuần hành thị uy. Cả thị xã Quảng Trị lúc này là một biển người, với một rừng băng cờ, khẩu hiệu kéo đến từ các ngã đường với khí thế hùng dũng, hiên ngang.
-Thái Hiền: 5 giờ sáng ngày 23/8/1945, thay mặt Ủy ban khởi nghĩa tỉnh, đồng chí Trần Hữu Dực trèo lên tầng trên dinh tỉnh trưởng (tức Tòa công sứ Pháp) giật phăng lá cờ bù nhìn xuống, kéo lên lá cờ đỏ sao vàng tung bay kiêu hãnh. Ở hành cung trong thành Dương Đậu, cờ cách mạng cũng được kéo lên, chấm dứt chế độ phong kiến, thực dân hàng ngàn năm đô hộ.
Đến 9 giờ ngày 23/8/1945, trước tòa công sứ Pháp, một cuộc mít tinh lớn được tổ chức với hàng ngàn quần chúng nhân dân tham gia. Thay mặt Ủy ban khởi nghĩa tỉnh, đồng chí Trần Hữu Dực trịnh trọng tuyên bố: xóa bỏ chính quyền cũ, thành lập chính quyền cách mạng.
-Thế Hùng: Huyện Cam Lộ và thị trấn Đông Hà do còn nhiều quân Nhật đóng nên khởi nghĩa chậm lại một ngày, tức ngày 24/8/1945. Huyện Hướng Hóa- một huyện miền núi xa nhất, sau khi tỉnh lỵ, các phủ, huyện ở đồng bằng đã khởi nghĩa giành chính quyền xong thì chính quyền bù nhìn ở đây tự tan rã. Chính quyền cách mạng huyện Hướng Hóa được thành lập vào ngày 25/8/1945.
Chúng ta tự hào với một địa bàn đầy khó khăn, phức tạp, lực lượng địch lại đông và mạnh, song, dưới đường lối Nghị quyết đúng đắn và sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, với tinh thần độc lập sáng tạo, tư tưởng quyết chiến quyết thắng cao, ý thức chấp hành mệnh lệnh cấp trên triệt để, kịp thời, Đảng bộ tỉnh Quảng Trị đã lãnh đạo nhân dân nổi dậy giành chính quyền trong toàn tỉnh chỉ trong vòng chưa đầy 3 ngày.
-Như Hòa: Qúy vị và các bạn thân mến, chúng ta vừa nghe các BTV Thế Hùng và Thái Hiền lần giở những trang lịch sử về cuộc khởi nghĩa tháng tám năm 1945 trên đất Quảng Trị, và để minh họa thêm cho các sự kiện này, mời quý vị và các bạn nghe hồi ức của người dân Quảng Trị về những ngày mùa thu lịch sử.
-Phóng sự linh kiện: hồi ức của vợ chồng ông Nguyễn Soạn, khu phố 4, phường 5, TP Đông Hà
(nhạc cắt)
-Như Hòa: Qúy vị và các bạn thân mến,
Qua những gì mà chúng tôi đã trình bày ở trên, có thể nói rằng: Thắng lợi của cách mạng Tháng Tám ở Quảng Trị là thắng lợi của lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết, ý chí quyết tâm giành độc lập của toàn Đảng, toàn dân. Với những thuận lợi cơ bản ở trong nước và địa phương, Đảng bộ Quảng Trị đã biết nắm thời cơ, vận dụng đúng đắn và sáng tạo đường lối khởi nghĩa của Đảng vào điều kiện cụ thể ở địa phương mình để phát động, cổ vũ toàn dân nổi dậy giành chính quyền.
-Thế Hùng: Cách mạng Tháng Tám thành công đã lật nhào ách thống trị của đế quốc, phong kiến, đem lại độc lập tự do cho dân tộc Việt Nam. Sau hơn 80 năm đô hộ của thực dân, đế quốc, cùng với nhân dân cả nước, nhân dân Quảng Trị đã thật sự làm chủ làm chủ cuộc đời mình.
-Thái Hiền: Thắng lợi của cách mạng Tháng Tám ở Quảng Trị là minh chứng hùng hồn về sức mạnh vĩ đại của nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng, đó là thành quả của mối quan hệ giữa Đảng và quần chúng nhân dân. Đó là một thành tựu rực rỡ mà Đảng bộ Quảng Trị đã hiến dâng cho sự nghiệp giải phóng dân tộc và mở ra những tiền đề vật chất, tinh thần hết sức quý báu cho thời kỳ tiếp theo của cách mạng tỉnh nhà.
-Như Hòa: Sau đây, chúng ta sẽ cùng đến với những cảm xúc của người dân Quảng Trị trong ngày kỷ niệm này.
-Đầu tiên là phát biểu của Thiếu tướng Lê Hữu Thỏa – Nguyên chỉ huy trưởng Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Quảng Trị. (Băng)
-Còn đây là chia sẻ của chị Trần Thị Tố Nhi – Tiểu khu 2 thị trấn Ái Tử, huyện Triệu Phong: (Băng)
- Anh Hoàng Xuân Lộc - Con mẹ Việt Nam anh hùng Nguyễn Thị Vần – Triệu Phong chia sẻ: (Băng)
-Ông Hồ Bắc – Thôn Trằm – Hướng Tân – Hướng Hóa phấn khởi nói: (Băng)
(đọc dịch: Bà con Vân Kiều vui lắm, độc lập, tự do, bà con dân bản được ấm no hạnh phúc. Nhờ ơn Đảng và Nhà nước, đời sống gia đình, bản làng ngày càng tốt hơn rất nhiều)
(nhạc: bài hát 19/8)
-Như Hòa: Thưa quý vị và các bạn
Trong kho tàng âm nhạc Việt Nam hiếm có một bài hát nào lại được đặt tên từ chính một ngày cụ thể: 19/8, để rồi suốt hơn 70 năm nay đi cùng chương mới của lịch sử nước nhà không thể thiếu vắng những giai điệu hào hùng 19/8 của nhạc sĩ
Xuân Oanh.
-Phóng sự linh kiện: Phỏng vấn hai nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha và Doãn Nho về bài hát “Mười chín tháng tám” của nhạc sĩ Xuân Oanh
(nhạc: bài hát 19/8)
-Như Hòa: Thưa quý vị và các bạn
Phát huy thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám, qua hơn 30 năm đổi mới, đất nước ta đã giành được những thắng lợi to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Việt Nam đã vượt qua ngưỡng nước nghèo, chậm phát triển trở thành nước đang phát triển có thu nhập trung bình. Vai trò và vị thế của nước ta trên trường quốc tế ngày càng nâng cao.
Kỷ niệm 74 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, chúng ta vừa tự hào về truyền thống anh hùng, vẻ vang của dân tộc vừa cần phát huy hơn nữa truyền thống đoàn kết, ý chí quật cường, quyết tâm vượt qua mọi khó khăn, thách thức, đưa Quảng Trị tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc trên con đường ấm no, hạnh phúc.
Đến đây, 30 phút của Bàn tròn QRTV tuần này cũng xin khép lại, những người thực hiện chương trình: Thế Hùng, Thái Hiền, Như Hòa và Vĩnh Lộc xin kính chào và hẹn gặp lại quý vị và các bạn trong các chương trình sau.
|