QRTV giới thiệu:     Làng Thượng Văn, một làng lớn và lâu đời nhất của huyện Hướng Hóa. Thành lập từ những ngày đầu mảnh đất Khe Sanh được chỉ mới đặt tên với số ít người dân theo công nhân làm quốc lộ 9 lên đây sinh cơ lập nghiệp. Từ mối thân tình gắn kết thuận hòa với người Vân Kiều, Pa Kô bản địa, họ đã cùng giúp nhau vượt khó, tạo dựng cơ nghiệp, xây dựng nên làng Thượng Văn phát triển như ngày hôm nay. Kính mời quý vị và các bạn đón xem phóng sự “ Thượng Văn- Làng trong phố” trong chuyên mục Đất và người QT, được phát sóng vào lúc 20h 15 phút ngày 22/8. 8h 40, 11h, 15 h ngày 23/8 và  11h, 18h40 ngày 24/8/2022.         

                                  Đọc lời bình phóng sự

Làng Thượng Văn, một làng lớn và lâu đời nhất của huyện Hướng Hóa. Thành lập từ những ngày đầu mảnh đất Khe Sanh được chỉ mới đặt tên với số ít người dân theo công nhân làm quốc lộ 9 lên đây sinh cơ lập nghiệp. Từ mối thân tình gắn kết thuận hòa với người Vân Kiều, Pa Kô bản địa, họ đã cùng giúp nhau vượt khó, tạo dựng cơ nghiệp, xây dựng nên làng Thượng Văn phát triển như ngày hôm nay. 

    Bắn tiêu đề     THƯỢNG VĂN- LÀNG TRONG PHỐ

Đầu thế kỷ XX, dưới ách đô hộ của thực dân Pháp, đời vua Duy Tân (1907 – 1916) trị vì, do xung đột với quan lại thực dân Pháp nên ông Nguyễn Hữu Châu, nguyên là quan tri huyện Tuy Phong , tỉnh Bình Thuận bị giáng chức và chuyển đến vùng núi rừng ở Hướng Hóa. Tại đây, ông cùng vợ là bà Chế Thị Xuân Vũ đứng đầu khởi xướng lập làng. 

Những năm 1930 trở đi, nhiều người dân ở đồng bằng lên Hướng Hóa lập nghiệp và một số người định cư tại làng Thượng Văn, lúc bấy giờ trên tuyến quốc lộ 9 từ Khe Sanh đến Lao Bảo gồm có 3 làng: Thượng Văn, Trung Thuận và Nam Hòa. Trong thời kỳ thực dân Pháp đô hộ, 3 làng này thành lập thành 1 tổng gọi là tổng Hòa - Thuận - Văn, mỗi làng có 1 đình riêng. Ghi nhớ công lao khai khẩn của ông Nguyễn Hữu Châu, người dân làng Thượng Văn đã dựng bia tưởng niệm và thờ ông tại gian chính của nhà thờ làng.

Làng Thượng Văn còn được biết là cái nôi cách mạng trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Thời kỳ chống thực dân Pháp, nhiều người dân của làng đã khơi dậy phong trào cu - li đấu tranh tại đồn điền cà phê Bà Rôm, một số người dân của làng đi theo cách mạng chống lại thực dân Pháp và đế quốc Mỹ.

Sau ngày đất nước giải phóng, số người dân đi sơ tán trong chiến tranh trở về lại làng Thượng Văn và xây dựng cuộc sống mới, đoàn kết khôi phục, giữ gìn truyền thống văn hóa tâm linh của làng.

Như chúng ta thấy đây là đền thờ và đình làng tại Thượng Văn. Năm 1986, dân làng tái lập đền thờ và đến nay đình làng đã được xây dựng khang trang, đảm bảo cho việc bảo tồn, duy trì nét văn hóa tâm linh, nơi sinh hoạt thờ tự của cộng đồng dân cư trong làng.

Ông Nguyễn Văn Nông - Trưởng làng Thượng Văn, Khe Sanh, Hướng Hóa, Quảng Trị

Theo hương ước, mỗi dịp lễ lớn của quê hương, đất nước Ban Trị sự làng Thượng Văn lại tổ chức cúng tế tại đình làng và tại nghĩa trang liệt sỹ huyện. Trước là cảm tạ người có công khai khẩn lập làng, sau là nghiêng mình trước anh linh của những anh hùng hy sinh vì tổ quốc.  Thông qua đó giáo dục cho mọi người, nhất là với thế hệ trẻ về lòng biết ơn, niềm tự hào về truyền thống đấu tranh anh dũng và sự hy sinh cao cả của các thế hệ cha ông cho nền độc lập, tự do của dân tộc. 

Trong các dịp hội làng, các lễ hội dân gian luôn được tổ chức cho các tầng lớp con dân tham gia như kéo co, nhảy bao bố...; tổ chức các hoạt động thể dục thể thao, văn hóa văn nghệ thu hút đông đảo người dân. 

Về miền Thượng Văn, bên cạnh sự tươi mới phát triển của một miền quê về kinh tế- xa hội là một phong trào khuyến học- khuyến tài luôn được giữ gìn, phát huy. Phong trào xã hội học tập ở làng được đẩy mạnh, tỷ lệ gia đình học tập, gia đình tú tài, gia đình cử nhân tăng nhanh. 

Ông Hồ Xuân Phúc, TT Khe Sanh, Hướng Hóa, Quảng Trị

Hiện nay, toàn làng Thượng Văn có hơn 1.000 hộ/hơn 5.000 khẩu, có 3 dân tộc chính: Kinh, Vân Kiều và Pa Kô sinh sống. Đi lên từ chiến tranh, bom đạn, trải qua 115 năm hình thành và phát triển Thượng Văn hôm nay đã thay da đổi thịt từng ngày. Bức tranh tươi mới, đa sắc ở nơi được mệnh danh là rừng thiêng nước độc năm nào đã dần hiện ra nơimiền tây Quảng Trị. Một phố núi đang dần hình thành và mở cửa ra với du khách gần xa.

Biên tập: Việt Hà; quay phim: Khánh Hưng, Lê Tú