Quảng Trị du kí

Rất vui được gặp lại quý vị và các bạn trong chuyên mục Quảng Trị du kí của đài PTTH Quảng Trị. Thưa quý vị và các bạn! Đi đâu, ăn gì là những gợi ý về điểm đến và món ăn ngon của Quảng Trị được giới thiệu hàng tuần trên sóng phát thanh của Đài PTTH Quảng Trị. Thông qua chuyên mục Quảng Trị du kí, du khách biết đến nhiều hơn cảnh đẹp nơi đây và lựa chọn cho mình những món ăn yêu thích khi lưu trú tại Quảng Trị.

Trong Quảng Trị du kí tuần trước, chúng ta đã cùng nhau có những trãi nghiệm thú vị với hành trình khám phá những miền quê trên mãnh đất Quảng Trị thân thương, cùng với những trãi nghiệm về sự độc đáo của ẩm thực quê nhà. Trong chương trình hôm nay, hãy cùng chúng tôi đến với những vùng đất mới và tìm hiểu những điều thú vị nơi đây.

Thưa quý vị và các bạn. Đối với du lịch, tham quan và nghĩ dưỡng, mỗi người sẽ chọn cho mình một hình thức mà mình yêu thích, có người yêu thích và muốn khám phá những danh lam, thắng cảnh đẹp của quê hương, có người muốn tìm đến các homestay để tránh xa những ồn ào của phố thị, tận hưởng bầu không khí trong lành, hòa cùng đời sống của bà con ở các làng quê, bà con dân bản, nhưng cũng có những người yêu thcish kiểu du lịch trãi nghiệm, muốn tìm hiểu về cuộc sống xung quanh gắn với công việc của mình.

Hãy cùng bạn Đặng Hoàng Việt, một người yêu thích kiến trúc cổ, yêu thích nhà rường về làng quê Hội Kỳ, xã Hải Chánh huyện Hải Lăng để khám phá hệ thống kiến trúc nhà rường ở đây, một miền quê bên dòng Ô Lâu thơ mộng, với những hàng cây xanh mướt cũng như sự mến khách, chân thành của người dân nơi đây.

Làng cổ Hội Kỳ ở xã Hải Chánh, huyện Hải Lăng nằm bên dòng sông Ô Lâu hiền hòa chạy qua hai tỉnh Quảng Trị và Thừa Thiên Huế có tuổi đời khoảng 500 năm. Đến đây, du khách không khỏi ngỡ ngàng khi được ngắm những ngôi nhà rường cổ, hệ thống thống kiến trúc văn hóa tín ngưỡng vẫn giữ được nguyên vẹn, cảnh quan thiên nhiên thanh bình và cuộc sống bình dị của người dân làng Hội Kỳ.

Theo Hoàng Việt, vì đam mê kiến trúc nên Việt thường tìm hiểu trên mạng những nét kiến trúc cổ, khu phố cổ, những ngôi nhà đẹp, những địa danh nổi tiếng để khám phá, thỏa mãn cho đam mê của mình. Có những ngày, Việt vẽ từ sáng đến chiều muộn, những cảnh đẹp của quê hương khiến cho các ý tưởng của Việt được triển khai một cách thuận lợi. Với Hoàng Việt, về những miền quê, tìm hiểu các kiến trúc xưa không chỉ để trau đồi kiến thức, phục vụ cho công việc và đam mê của mình và đây còn là dịp để Việt có thể thư giản, hiểu biết thêm về cảnh đẹp quê hương, với tuổi trẻ mình nên dịch chuyển nhiều để cuộc sống trở nên thú vị và cho mình nguốn năng lượng mới tích cực hơn.

Trích tiếng

Hiện nay, thôn Hội Kỳ còn có 16 căn nhà rường cổ, trong đó có 15 nhà ở và 1 nhà thờ họ. Các căn nhà rường ở đây hầu hết đều có tuổi thọ trên 100 năm. Đặc biệt, có nhiều căn nhà có tuổi thọ hơn 200 năm. Theo những người dân ở đây cho biết, mỗi căn nhà rường cổ Hội Kỳ đều có hồn phách độc đáo riêng của kiến trúc và lối sống cổ. Để làm được những căn nhà độc đáo này, chủ nhân của nó phải cất trữ gỗ trong nhiều năm.

Đó là những loại gỗ quý hiếm được lựa chọn về kích cỡ màu sắc, khối hộp chặt chẽ. Người thợ được chọn để làm nhà cũng phải là người có tay nghề cao. Mỗi chi tiết dù là nhỏ nhất của căn nhà được thiết kế một cách tài hoa, tỉ mẩn.

Được thiết kế theo dạng 3 gian 2 chái hoặc 1 gian 2 chái, gian giữa để thờ tổ tiên và để bàn tiếp khách, Tây phòng để đàn ông ở và Đông phòng cho phụ nữ ở, những căn nhà ở đây đều mang dấu hiệu vùng quê riêng của miền Trung khi có gác lửng hay còn gọi là “tra” để đựng lúa, gạo, đồ dùng và là nơi tránh trú của các gia đình ở mỗi khi nước lũ dâng cao.

Nhà rường Hội Kỳ có thiết kế riêng biệt với nhiều yếu tố đặc trưng trong kiến trúc như mái được lợp bằng ngói liệt; cửa bản khoa đóng mở như một cuốn sách; hệ thống hương án, cột, kèo, giá đỡ được chạm khắc công phu theo thẩm mỹ của chủ nhà. Mang dấu ấn độc đáo về cốt cách, hồn phách của một vùng quê từ thuở khai canh, lập ấp thế nhưng ngày nay những căn nhà rường này đang đối mặt với sự khốc liệt của thời gian và thiên tai. Hiện, nhiều nhà đã bị xuống cấp nghiêm trọng. Bên cạnh đó, việc sửa chữa gặp nhiều khó khăn khi kinh phí thực hiện rất cao. Hầu hết các căn nhà đều được sửa theo hình thức cải tạo lại khi không thể phục hồi nguyên trạng theo đúng thiết kế ban đầu. Ông Nguyễn Bé, trưởng thôn Hội Kỳ cho biết:

Trích tiếng

Trích tiếng

Ông Đỗ Văn Bình, GĐ Sở VHTT&DL tỉnh cho biết: Làng cổ Hội Kỳ là một lợi thế riêng biệt của huyện Hải Lăng về văn hóa, lịch sử, đây cũng là địa điểm tham quan đầy lý thú, cần được quan tâm và có sự đầu tư thích đáng và sự chung tay của chủ nhân của những ngôi nhà rường để hệ thống kiến trúc ở đây không bị mai một theo thời gian.

Trích tiếng

Hiện nay, chính quyền địa phương đã tổ chức tuyên truyền, vận động bà con không nên bán mà phải có biện pháp bảo vệ, giữ gìn cho các thế hệ sau. Chính quyền xã cũng đang phối hợp với Phòng văn hóa Thông tin huyện Hải Lăng xây dựng đề án kết nối tour du lịch sinh thái Thác Chờn – làng cổ Hội Kỳ. Hy vọng rằng với sự phát triển về du lịch sẽ mang lại hiệu quả kinh tế, giúp bà con trùng tu, sửa chữa và bảo vệ cũng như góp phần quảng bá nét đẹp của làng cổ Hội Kỳ đến với du khách gần xa.

*****

Thưa QV&CB! Sau khi thăm thú hệ thống nhà rường ở Hội Kỳ,  nếu có thời gian, du khách có thể tìm hiểu và thưởng thức những món ăn ngon ở Hải Lăng. Một trong những món ngon mà QTDK muốn giới thiệu đến quý vị và các bạn trong chương trình hôm nay đó là món: Lòng sả.

Lòng sả là một món ăn đặc trưng của người miền Trung, sử dụng nhiều loại gia vị có vị cay, nóng như gừng, sả, ớt, tiêu để ăn với bánh mỳ hoặc bún sợi. Với hương vị cay nóng đặc trưng, món lòng sả có tác dụng giúp giải cảm, bồi bổ sức khỏe trong những ngày thời tiết có sự thay đổi thất thường. Tại quảng Trị, lòng sả được bán ở hầu hết các địa phương nhưng có lẽ ngon và đông khách nhất vẫn là lòng xã ở xã Hải Thọ cũ, nay là thị trấn Diên Sanh, huyện Hải Lăng. Với hương vị thơm ngon và bổ dưỡng, món lòng sả Hải Lăng đã để lại nhiều ấn tượng trong lòng du khách gần xa, để mỗi khi đi ngang qua mảnh đất này, du khách lại bị níu chân bởi hương thơm đặc trưng của món ăn dân giã đậm đà tình quê.

Ở thị trấn Diên Sanh hiện có rất nhiều quán bán lòng sả, đây là món ăn sáng yêu thích của nhiều người, không chỉ bởi món ăn ngon và nó còn đầy đủ dinh dưỡng, vị cay nồng của sả và tiêu khiến cho món ăn thêm hấp dẫn, nhất là những lúc trời e lạnh. Theo anh Trần Thanh Vinh, để nấu lòng sả ngon thì khâu chuẩn bị nguyên liệu rất quan trọng, thực phẩm tươi giúp cho món ăn ngon hơn.

Trích tiếng

 Để có được món lòng sả ưng ý thì những thành phần chủ yếu để chế biến bao gồm, lòng heo, tim, gan, cật.. và sả. Sả là gia vị chính, là hương vị khó lẫn với bất kì món ăn nào khác. Cách làm món lòng sả cũng cũng khá đơn giản, lòng heo phải tươi, khi mua về phải sơ chế thật kỉ với muốn và giấm trắng để làm sạch mùi hôi. Sau khi rửa sạch, cắt nhỏ các loại cật, tim, gan, lòng và sả, ướp cho thấm đều gia vị. Sau khi đã sơ chế xong, chúng ta bắt đầu chế biến món ăn này. Phi ném cho thơm rồi cho các loại lòng đã ướp sẳn vào chảo, đảo đều cho đến khi lòng gần chín, chúng ta cho thêm tiết bẫm vào, đây là tiết lợn còn đọng lại, rất dai và có tác dụng làm ngọt nước, nêm nếm gia vị và nấu cho đến khi lòng chín thì tắt bếp và cho thêm rau hành vào. Anh Trần Thanh Vinh cho biết thêm, một nồi lòng sả ngon là cho ra bát chúng ta ngửi thấy mùi thơm của vị sả và béo, dòn của lòng lợn.

Trích tiếng

Có thể nói lòng sả ở Quảng Trị thường bỏ nhiều ớt, ăn cay tê đầu lưỡi, …  có 1 hương vị rất riêng, dù có làm du khách cay đến tê đầu lưỡi, nhưng khi đã thưởng thức rồi thì khi đến Quảng Trị lẫn nữa, du khách cũng muốn thưởng thức. Chị Trần Thị Hóa – chủ quán lòng sả ở thị trấn Diên Sanh, chia sẻ: “Tới Quảng Trị mà không ăn cay, ăn lòng sả mà không cắn thêm quả ớt thì không phải người Quảng Trị rồi, ăn phải đủ cay, đủ nóng, mới thưởng thức hết cái vị của lòng sả, ăn mới trọn vẹn, mới nhớ được hương vị đặc biệt của món ăn này.” 

Lòng sả ở Hải Lăng là một món ăn rất đơn giản nhưng độc đáo, có hương vị riêng không hề lẫn với bất cứ món ăn nào khác, cũng giống như mảnh đất Quảng Trị, đầy nắng gió và khắc nghiệt, thế nhưng ẩm thực, mảnh đất, con người, luôn đủ sức níu chân bất kỳ ai, khi đi ngang qua vùng đất này.

Chào kết