Đất và người Quảng Trị
Danh mục
Đất và người Quảng Trị
NỘI DUNG

Vùng đất Quảng Trị xưa là nơi ghi dấu những cuộc di dân mở cõi của người Việt từ Đàng Ngoài vào Đàng Trong. Sự hình thành nên các làng cổ đầu tiên ấy có sự đóng góp không nhỏ của một số nữ nhân sau này được người làng tôn làm thành hoàng làng hoặc tiền khai khẩn, sáng lập hương hiệu. Trong những nữ nhân ấy có bag Vương phi Họ Lê tại xã Vĩnh Long, Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị.

 

VƯƠNG PHI HỌ LÊ VÀ CÔNG CUỘC KHẨN HOANG LẬP ẤP

 

        Hiện ngôi Miếu Bà Vương Phi họ Lê tọa lạc trên khu rừng trang nghiêm và kín lặng Lòi Xó Rọ của (làng Sa Trung) nay thuộc thôn Hòa Nam, xã Vĩnh Long huyện Vĩnh Linh. Đây là Di tích Lịch sử tiêu biểu của tỉnh Quảng Trị, đã được xếp hạng theo Quyết định Số 652/QĐ - UBND ngày 16/4/2009 của UBND tỉnh. Là nơi thờ phụng Bà Vương Phi họ Lê cùng 2 người anh em, đã có công phò vua giúp nước, chiêu dân lập ấp, khai phá vùng đất Minh Linh, mở rộng cương thổ Đại Việt dưới triều Lê sơ. 

            Ông Lê Phước Bài ……… Nói về di tích miếu bà ( Ông Phỏng vấn đầu tiên

        Khu miếu Bà Vương Phi họ Lê (trước đây) rộng khoảng khoảng 0,1 ha, nằm mặt về hướng Đông Nam. Phần mộ to nhất được đắp bằng đất cuốn theo hình đài hoa sen trong khuôn viên là phần mộ của Bà Vương Phi họ Lê. Trong khuôn viên còn có mộ của các người thân của bà, những người đã có công kai phá mở mang vùng dất này.

        Trở về với lịch sử theo  sách "Ô Châu cận lục” của Dương Văn An chép từ thời nhà Mạc năm 1553 đã ghi rằng: "Bà Vương Phi họ Lê quê ở xã Sa Lung - tức làng Sa Trung ngày nay, thuộc châu Minh Linh, vốn là con gái vào hầu hạ trong cung khi Lê Thánh Tông chưa lên ngôi. Đến khi Lê Thánh Tông lên ngôi vua, bà được tuyển vào hậu cung và được yêu quý thăng lên làm Phi…”. Bà Lê Quý Phi với trí thông minh tài sắc hơn người,  đã có nhiều công lao đóng góp trong việc di dân lập ấp mở mang bờ cõi. Hai người anh em của Bà sau khi nhận tước vị của triều trình ban cho thì tiếp tục thực hiện công cuộc khai hoang lập địa, mộ dân ở nhiều nơi đến định cư lập nghiệp ở vùng Sa Lung và một dãy rộng lớn từ Sen Thủy- Quảng Bình đến Hạ bạn Gio Linh.  Riêng ông Lê Quang Phú cậu ruột của Bà  Vương Phi là người đã có công nuôi dưỡng 3 anh em và cũng là người được dân làng Sa Lung trước đây suy tôn là Tiền khai khẩn.

 

         Chính giữa khuôn viên là ngồi miếu thờ 3 anh em họ Lê có diện tích 55 mét vuông. Phần miếu này được xây dựng bằng gỗ quý theo lối kiến trúc cổ và chia làm 2 phần là tiền đường và hậu chẩm. Phần tiền đường diện tích 50,4 mét vuông, có cửa chính và 2 của thông đối đầu. Bộ khung được thiết kế bằng bê tông cốt thép chịu lực sơn màu giả gỗ, mái lợp ngói âm dương có tầng trên, tầng dưới và cổ lầu. Trong đó, phần mái  trên được tang trí vô cùng đặc sắc gồm bờ nóc gắn  Lưỡng long  triều nhật; ở cuối 2 phía có kiếm và bút với ý nghĩa tượng trưng cho sự hội tụ văn võ. Kế tiếp là cặp kỳ lân và các diềm mái uốn hình con phượng hợp thành “Bố tứ linh Long, Ly, Quy, Phụng. Trong tiền đường, bên hữu thờ ông Đô đốc Lê Quý Công, bên tả thờ ông Kinh lược sứ.

 

       Phần hậu chẩm có diện tích 4,6 mét vuông là nơi đặt bàn thờ Bà Vương Phi vô cùng trang nghiêm. Chính giữa là bức hoàng phi đề 4 chữ “Nữ kiệt danh phương”, 2 bên có cặp câu đối sơn son thiếp vàng; tiếp đến bàn thờ có bài vị.

        Bên cạnh những giá trị của di tích về thời kỳ chiêu dân, lập ấp, Miếu Bà Vương Phi họ Lê còn ghi dấu nhiều sự kiện lịch sử cánh mạng quan trọng. Thời kỳ tiền khởi nghĩa 1942-1943, Tổng Bí thư Lê Duẩn đã từng hoạt động bí mật tại ngôi miếu này để chỉ đạo phong trào cách mạng ở khu vực Vĩnh Linh. Sau Cách mạng Tháng 8 thành công, hưởng ứng lời kêu gọi của Chính phủ, dân làng Sa Trung đã khấn nguyện tại bàn thờ bà Lê Quý Phi để xin cống hiến cho kháng chiến những đồ thờ quý báu mà các đời vua nhà Nguyễn có sắc phong và ban tặng cho bà. Trong chống Mỹ cứu nước, lợi thế mộ bà Chúa nằm ở địa hình của Lòi Xó Rọ nên bộ đội ta trú quân an toàn. Cũng tại khu vực mộ bà Vương Phi, một bệnh viện dã chiến được hình thành để cứu chữa thương binh từ chiến trường miền Nam chuyển ra.

            Ông…….Lương,Chủ tịch UBND xã Vĩnh Long, Vĩnh Linh, Quảng Trị ( PV cuối cùng.

 

         Với truyền thống uống nước nhớ nguồn hằng năm cứ vào ngày 27/3 âm lịch người dân làng Sa Trung lại long trọng tổ chức lễ giỗ bà Vương Phi họ Lê. Đây là sự kiện  quan trọng  trong năm của xã Vĩnh Long và dần trở thành nét văn hóa riêng đặc sắc riêng của địa phương, là dịp để nhắc nhở các thế hệ con cháu ghi nhớ công ơn to lớn của người cậu cùng 3 anh em họ Lê là những có công phò Vua, khai sơn phá thạch, khai dân lập ấp và cũng là cơ hội để con em xa quê trở về  gặp gỡ hội tụ. Nhằm ôn lại truyền thống xa xưa, năm 2022, lễ giỗ của bà ngoài những nghi thức truyền thống thì địa phương đã phục dựng lại đám rước kiệu Bà. Kiệu bà được các họ tộc trong làng cùng các ban ngành, đoàn thể, chính quyền địa phương, con cháu xa gần rước đi vòng quanh làng. Sau đó về an vị tại miếu thờ.  

    Ông Nguyễn Văn Thể- xã Vĩnh Long, Vĩnh Linh, Quảng Trị ( Phỏng vấn thứ hai.

    Ông Lê Minh Tuấn- Phó Trưởng ban họ Lê tỉnh Quảng Trị ( Phỏng vấn thứ ba.

Ngày nay miếu Bà Vương Phi họ Lê đã và đang trở thành điểm đến thu hút nhiều khách du lịch tham quan, tìm hiểu về giai thoại của Bà Vương Phi và lịch sử đất nước ta thời Lê sơ. Để miếu Bà Vương Phi họ Lê được nhiều người biết đến hơn nữa, hiện nay tỉnh, huyện và Chính quyền địa phương đã có các chủ trương và phương án bảo tồn, phục dựng, quảng bá, giới thiệu rộng rãi để nhân dân thập phương xa gần chiêm ngưỡng.

 

QRTV GIỚI THIỆU Vùng đất Quảng Trị xưa là nơi ghi dấu những cuộc di dân mở cõi của người Việt từ Đàng Ngoài vào Đàng Trong. Sự hình thành nên các làng cổ đầu tiên ấy có sự đóng góp không nhỏ của một số nữ nhân sau này được người làng tôn làm thành hoàng làng hoặc tiền khai khẩn, sáng lập hương hiệu. Trong những nữ nhân ấy có bag Vương phi Họ Lê tại xã Vĩnh Long, Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị. Phóng sự “Câu chuyện về những du kích anh hùng”được phát sóng trong CM “ Đất và người QT” vào lúc 20 ngày 2/5/2022 và 7h, 11h, 16 h của ngày hốm sau. Kính mời quý vị quan tâm theo dõi.

 

 

 

 

File đính kèm:
File Video :
Người tạo Ngày tạo Người duyệt Ngày duyệt
Nguyễn Việt Hà 01/05/2022 20:12 Lê Vĩnh Nhiên 04/05/2022 08:51

Các sản phẩm khác

Đài phát thanh - Truyền hình Quảng Trị
Địa chỉ: 105/2 Nguyễn Trãi, Phường 1, Thành phố Đông Hà