NHÀ SÀN Ở BẢN A BUNG
Danh mục
Nét đẹp làng quê
NỘI DUNG
Lời dẫn : A

KỊCH BẢN CHUYÊN MỤC: NÉT ĐẸP LÀNG QUÊ

TÊN ĐỀ TÀI: ẤN TƯỢNG VỚI NHÀ DÀI Ở BẢN A BUNG

THỜI LƯỢNG DỰ KIẾN: 15P

NGÀY TIẾN HÀNH QUAY: 4/7/17

THỰC HIỆN: MỸ NHỊ - QUÁCH LONG

Theo các nhà dân tộc học, tổ tiên của người PaCô sống trên thuyền, lênh đênh trên biển rộng sóng cả không biết bao nhiêu năm tháng, khi vào đất liền, có nơi trú ngụ yên ổn, họ nghĩ đến việc làm nhà để ở, chính vì vậy họ đã làm nên ngôi nhà với nét kiến trúc mô phỏng lại con thuyền mà trước đây mình đã từng sống. Chỉ khác ở chỗ, ngôi nhà của họ ở nơi núi rừng A Bung có chiều dài và chiều rộng gấp nhiều lần chiếc thuyền, có sàn cao để tránh thú dữ và đề phòng thiên tai lũ lụt hằng năm, đồng thời tiện lợi cho sinh hoạt văn hóa truyền thống.

 

STT

NỘI DUNG

CẢNH QUAY

THỜI GIAN

CHÚ Ý

1

- Bản A Bung có 58 ngôi nhà thì chỉ còn lại hai ngôi nhà giữ được nếp nhà sàn xưa truyền thống với lối kiến trúc độc đáo nhưng bên cạnh đó có gần 10 ngôi nhà lại “hạ sàn” xây dựng theo lối nhà trệt.

 

- Trong cách thức dựng nhà sàn xưa của người Vân Kiều luôn tuân theo những quy tắc riêng rất chặt chẽ. Tạo sự thoáng mát vào mùa hè, ấm áp vào mùa đông, không có những điềm xấu xảy ra trong suốt quá trình ở.

- Quay tổng thể nhà sàn dài.

- Quay chi tiết theo nội dung.

 

Các phỏng vấn sẽ để vào từng đoạn phù hợp. Dự kiến: 4 đến 5 phỏng vấn.

2

- Kiến trúc ngôi nhà dài truyền thống của người PaCô có những đặc trưng cơ bản: Hai vách dọc thẳng theo hình dạng trên rộng dưới hẹp. Hai đầu mái nhô ra như mũi thuyền. Khung nhà có 2 hàng cột dọc, mỗi hàng có 7 cặp cột, kết cấu theo vì dọc, không theo vì kèo. Hai cột nhà chính phía trước hiên đều được chạm khắc hình cặp ngà voi, hình mặt trăng non, hình con rùa, con kỳ đà và các hoa văn khác gắn liền với bản sắc văn hóa mẫu hệ. Ngôi nhà được làm bằng nguyên liệu sẵn có của núi rừng, như: khung cột và vì dọc bằng gỗ; xương mái và sàn bằng tre nứa; vách thưng nhà bằng bương hoặc tre bổ banh đập dập; mái lợp bằng tranh.

Quay chi tiết nhà sàn.

 

 

3

- Nhà dài của người dân bản A Bung có đòn nóc nằm theo hướng Bắc - Nam, cửa và cầu thang lên xuống được mở hai đầu hồi, nhằm tránh được gió Đông Bắc vào mùa khô và gió Tây Nam vào mùa mưa. Cửa trước dành cho nam giới và khách, cửa sau dành cho phụ nữ trong gia đình và trong dòng họ. Hai mái nhà dài được đặt cắt ngang đường đi của mặt trời, nên tránh được giờ nóng cao nhất trong ngày.

Quay theo nội dung: ( nóc nhà, cầu thang…)

 

 

4

- Khi chọn đất làm nhà người dân bản A Bung dựng nhà mặt chính hướng ra các con suối lưng tựa vào quả đồi tạo thành thế án ngữ.

- Nếu nhà ở gần bờ sông, suối các nhà trong làng tập trung thành một khu trải dọc theo dòng chảy. Nếu ở chỗ đất bằng phẳng các nhà trong làng xếp thành hình tròn hay hình bầu dục ở giữa là nhà cộng đồng. Các đầu nóc nhà này không được đâm vào các đầu nóc nhà kia.

Quay theo nội dung ( cửa chính hướng theo con suối, quay các nhà sàn dài nằm chung 1 hướng…)

 

 

5

- Người dân bản A Bung ở nhà sàn nhỏ, trong nhà thường có nhiều thế hệ chung sống. Nhà dựng theo lối kiến trúc 4 vài, 3 chái. Nhà thường ngăn thành buồng làm chỗ ngủ riêng cho vợ chồng, cha mẹ già và các con trong gia đình. Người dân bản A Bung kiêng nằm ngang sàn. Buồng luôn nằm ở phía bên phải được nối với hai gian ngoài bằng cửa phụ. Gian ở giữa dùng để đón tiếp khách.

Quay theo nội dung

 

 

 

- Nhà sàn dài thường được bố trí cửa chính và cửa phụ. Cửa chính dành cho đàn ông cửa phụ dành cho đàn bà, cầu thang không được xây dựng ở chính giữa mà thường bố trí ở bên phải nhà, trong nhà bố trí 2 bếp lửa, một bếp ở trung tâm khu không gian sinh hoạt của gia đình (ở bên phải), bếp còn lại bố trí ở trung tâm khu không gian tiếp khách và thờ cúng (ở

- bên trái).

Cửa chính, cửa phụ, đồng thời, người biên tập đứng nói chuyện với người trong nhà ở cửa chính hoặc phụ.

 

 

6

- Nguyên liệu chủ yếu để làm nhà sàn là gỗ, mây, tre, nứa, lá tranh… Nhà sàn được kết cấu bởi bộ khung áp vào 8 cột gỗ chịu lực. Kết cấu kèo luôn tuân theo các con số chẵn 4,6,8.

Quay theo nội dung

 

 

 

7

- Mái nhà sàn dài thường có độ dốc lớn. Mái lợp bằng tranh, sườn mái làm bằng tre, nứa và được làm hoàn chỉnh từ bên dưới sau đó mang lên lắp đặt.

Quay tổng thể, chi tiết.

 

 

8

- Nhà sàn dài thường có hai xà gồ, đòn nóc thanh trên và dưới. Nhà có một chái hình tam giác, một mái hình tròn ở phía có cầu thang và hai mái chính hình thang.

Quay theo nội dung

 

 

9

- Khi nhà xây dựng hoàn thành phải thực hiện lễ cúng chọn ngày giờ về nhà mới, tạ ơn Giàng, trình báo với gia tiên, cảm ơn dân làng đã giúp đỡ gia đình trong thời gian dựng nhà… và luôn có già làng đến dự.

Quay theo nội dung

 

 

10

Vốn được kế thừa cách thức dựng nhà sàn từ ngàn xưa nhưng đến nay nét đẹp trong lối kiến trúc xây dựng của người PaCô chẳng còn mấy ai nhớ rõ mà đang dần mất.

Trước thực trạng chung số phận nhà sàn của người dân tộc thiểu số ở Quảng Trị bị mai một trong dòng chảy của đời sống hiện đại chính quyền địa phương nổ lực thực hiện những phương án nhằm bảo tồn nét đẹp truyền thống ấy để lưu giữ lại “hồn dân tộc” mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc.

 

Quay theo nội dung

 

 

11

Ý kiến từ làng

Quay nhân vật

 

 

                                                                                                                         

 

 

 

File đính kèm:
File Video :
Người tạo Ngày tạo Người duyệt Ngày duyệt
Trần Thị Mỹ Nhị 03/07/2017 07:20 Lê Vĩnh Nhiên 06/07/2017 16:49
Đài phát thanh - Truyền hình Quảng Trị
Địa chỉ: 105/2 Nguyễn Trãi, Phường 1, Thành phố Đông Hà