PTV: Thưa quý vị và các bạn! Đến hẹn lại lên, cứ vào mồng 7 tháng giêng tại làng Cẩm Phổ, xã Gio Mỹ huyện Gio Linh đã diễn ra hội cướp cù. Hội cướp cù với một ý nghĩa cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng được tốt tươi. Con cháu học hành đỗ đạt, đi làm ăn ngoài Bắc, trong Nam được thuận lợi. Và trong những ngày đầu xuân mới này, chúng tôi xin mời quý vị và các bạn cùng đến với làng Cẩm Phổ để tìm hiểu những nét văn hóa độc đáo của hội cướp cù.

NGÀY XUÂN VỀ THĂM HỘI CÙ LÀNG CẨM PHỔ

( 30 giây hình chơi cù đầu xuân+ nhạc)

Theo các bậc cao niên trong làng, hội cù ở xã Gio Mỹ có lịch sử truyền thống hàng trăm năm nay, thường được tổ chức vào sau dịp Tết cổ truyền của dân tộc. Dù không biết có nguồn gốc từ khi nào, nhưng suốt mấy trăm năm qua,  hội cướp cù đều thể hiện nét văn hóa đặc sắc của người dân làng Cẩm Phổ, nhắc nhớ về nguồn cội và bày tỏ mong ước cho mùa màng bội thu, con dân phát đạt về khoa bảng.

PV Ông Nguyễn Viết Thạnh-Làng Cẩm Phổ, Gio Mỹ, Gio Linh.

Để chuẩn bị cho hội cướp cù, ngay từ những ngày giáp tết, những người được giao làm con cù đã chọn những gốc cây chuối già, sau đó gọt tròn nhẵn, rồi đưa lên nướng và phơi. Khi đó, con cù mới dai và có độ đàn hồi tốt. Nhìn thật đơn giản nhưng để có một con cù cũng phải trãi qua những công đoạn khá công phu. Hội cướp cù có tới ba quả cù hình tròn tượng trưng cho thiên, địa, nhân tương ứng với ba hiệp thi đấu, mỗi hiệp kéo dài từ 30 phút đến một tiếng. Đội nào ném được quả cù vào rổ của mình thì đội đó chiến thắng. Hội cướp cù không quy định số người tham gia. Thường có khoảng 150, lúc đông lên tới 250 đến 300 người. Hội cướp cù được tổ chức ở đồi cát rộng, hai phía cắm hai cột tre cao chừng 7 mét, trên cột treo chiếc rổ tre với đường kính khoảng 40 cm và trên cùng là lá cờ Tổ quốc. Hội cù được chính thức bắt đầu từ 13h và kéo dài đến khoảng 16 giờ chiều.

PV Ông Lê Xuân Thủy-làng Cẩm Phổ, xã Gio Mỹ, huyện Gio Linh

Cứ vào ngày mồng 7 tháng giêng, trên đồi cát của làng lễ hội cướp cù được diễn ra. Trước khi vào hội, quả cù được xin và rước long trọng từ miếu Thành hoàng làng ra sân chơi, đặt lên hương án. Sau màn tế lễ, trống chiêng được đánh lên, quả cù được  làng thỉnh ra giữa sân. Hai đội cùng giằng co, cướp cù, đưa cù vào rọ phe mình. Đội bạn tìm mọi cách cản phá, rung cành tre để cù không rơi được vào rọ phe bên kia. Tuy vậy, tinh thần thượng võ luôn được đề cao ở những người tham gia cướp cù. Người xem đông từng lớp, cổ vũ nhiệt tình, huyên náo. Đội nào đưa cù vào trúng rọ phe mình thì giành chiến thắng. Nếu đến tận xẩm tối mà cù vẫn chưa vào rọ ai, hai đội sẽ có phần thi ném cù, mỗi đội được ném 3 lần, đội nào ném cù vào rọ nhiều lần hơn sẽ giành chiến thắng. Ngày trước, làng đặt giải thưởng 8 quan tiền, trị giá bằng một con bò cho người nào ném được quả cù vào đúng rọ của đội mình. Tính nhân văn của hội cướp cù làng Cẩm Phổ thể hiện ở chỗ, dù thắng hay thua thì người chơi của các đội vẫn vinh dự được làng mời uống những chén rượu cay nồng để lấy lộc đầu năm kèm theo những cái bắt tay thân thiện và vui vẻ.

PV Ông Lê Văn Nghĩa-trưởng làng Cẩm Phổ, xã Gio Mỹ, huyện Gio Linh

Hội cướp cù dân gian truyền thống của làng Cẩm Phổ không đơn thuần thể hiện tinh thần thi đấu thể thao, thượng võ của vận động viên mà còn mang ý nghĩa cầu mong mưa thuận gió hòa, trời yên biển lặng, ngư dân ra khơi thuận buồm xuôi gió, đánh bắt được nhiều cá tôm, con dân của làng học hành đỗ đạt, làm ăn phát tài phát lộc…Bởi vậy dù trò chơi chỉ diễn ra trong một khoảng thời gian ngắn nhưng sự chuẩn bị thì rất công phu và chu đáo để con cháu trong làng được tham gia chơi hết mình vào dịp đầu năm mới.

PV Ông Lê Văn Nghĩa-trưởng làng Cẩm Phổ, xã Gio Mỹ, huyện Gio Linh

Trải qua bao thăng trầm cuộc sống, biến đổi của thời cuộc, người dân Cẩm Phổ ngày nay vẫn giữ được nét phong cách riêng của mình, đó là giữ gìn những nét văn hóa truyền thống của cha ông để lại. Chính điều này đã góp phần làm cho các lễ hội, phong tục cổ truyền vẫn được sống mãi cho đến tận hôm nay. Có lẽ, vậy mà cùng với thời gian, mặc dù hiện nay có rất nhiều trò chơi mới hiện đại hơn song hội cướp cù vẫn thu hút đông đảo thế hệ trẻ tham gia. Và dù đi đâu về đâu, thì những ngày tết đến những người con của làng Cẩm Phổ vẫn nhớ đến ngày hội cướp cù để được trở về đoàn tụ với gia đình, với dòng tộc và với quê hương.

Góp ý thêm: Mặc dù đã được đề cập nhưng cần đi sâu hơn nửa ý nghĩa về mặt văn hóa và tâm linh trong dịp đầu năm của hội cướp cù