Phóng sự:

Nhân rộng Cà phê Chồn, Cà phê đặc sản ở Hướng Hóa

Thưa Qv & các bạn! Trong dòng chảy cà phê đặc sản, cà phê Arabica luôn được đánh giá cao với hơn 70% lượng tiêu thụ cà phê trên thế giới là Arabica. Việt Nam đứng thứ nhì thế giới về xuất khẩu cà phê, sau Brazil, nhưng cà phê Arabica chỉ chiếm thiểu số với sản lượng 5%. Quảng Trị là 1 trong 8 tỉnh được Bộ NNPTNT chọn để xây dựng thương hiệu cà phê đặc sản Việt Nam với diện tích khoảng 60 ha cà phê Arabica ở xã Hướng Phùng, huyện Hướng Hóa. Phát triển cà phê đặc sản được xem là nhu cầu cấp bách và là chiến lược để nâng cao giá trị gia tăng cũng như khả năng cạnh tranh sản phẩm cà phê Khe Sanh trên thị trường thế giới, góp phần phát triển bền vững ngành cà phê của tỉnh. 

Lâu nay, nói đến cà phê đặc sản Việt Nam người ta thường nghĩ đó là cà phê Arabica đến từ Cầu Đất của tỉnh Lâm Đồng hoặc cà phê Arabica của Sơn La được trồng ở độ cao lý tưởng trên 1.000 m, ít ai biết cà phê Arabica ở Khe Sanh - Quảng Trị.

Huyện Hướng Hóa là vùng trồng cà phê đặc trưng và duy nhất của Quảng Trị, sản phẩm cà phê trên địa bàn huyện những năm gần đây đang được đầu tư, cải thiện về quy trình sản xuất, nâng cao chất lượng và xây dựng thương hiệu cà phê Khe Sanh, đặc biệt là cà phê đặc sản nhằm đáp ứng được yêu cầu của thị trường khu vực và thế giới.

 Cà phê đặc sản là sản phẩm cà phê phải đạt được ít nhất 80/100 điểm theo đánh giá của Hiệp hội Cà phê đặc sản Thế giới (SCA) xét trên 10 tiêu chí về chất lượng và hương vị. Hiện thị phần cà phê đặc sản chỉ chiếm khoảng 2% tổng sản lượng cà phê thế giới, nhưng lại có giá trị cao gấp nhiều lần so với sản phẩm cà phê thông thường. Do vậy, phát triển cà phê đặc sản được xem là hướng đi triển vọng, mở ra cơ hội nâng cao hình ảnh cà phê Khe Sanh, đồng thời cải thiện thu nhập cho nông dân.

Pun Coffee–một thương hiệu cà phê không còn xa lạ với người Quảng Trị và đặc biệt là người yêu hương vị cà phê truyền thống.

          Pun Coffee không chỉ là cà phê, mà ở đó còn kể câu chuyện về cà phê, về nỗ lực của cô gái Lương Thị Ngọc Trâm trong việc xây dựng hành trình cà phê đặc sản, cà phê xanh gắn với sự nghiệp phát triển nông nghiệp bền vững. Giấc mơ phủ xanh cà phê hữu cơ với các bóng cây tán rộng, có sinh kế che bóng cho vườn cà phê được nhen nhóm với tất cả đam mê, sự tri ân và khát khao về khôi phục, củng cố và nhân rộng giá trị cà phê Khe Sanh, Quảng Trị đã từng bước được hiện thực một cách chắc chắn, đầy tự tin. Đặc biệt cuối 2022, đầu 2023, Pun Coffee được giải cà phê bạc quốc tế lần thứ 8 tại Paris (Pháp) do tổ chức AVPA - một tổ chức phi chính phủ, phi lợi nhuận, được thành lập vào năm 2005 bởi các nhà sản xuất và những người đam mê hương vị, có trụ sở đặt tại Paris, Pháp định kỳ hằng năm tổ chức các cuộc thi dành cho những nhà chế biến là các hộ dân, các nhóm sản xuất, các công ty nhỏ để vinh danh các sản phẩm chất lượng tốt, hương vị và cách chế biến đặc biệt. Và tất nhiên với tình yêu dành cho hạt cà phê, với cái tâm của một cô gái yêu mảnh đất, núi rừng Quảng Trị, Lương Thị Ngọc Trâm đã không ngừng sáng tạo để đưa ra những sản phẩm gắn với cà phê. Trà vỏ cà phê túi lọc là sản phẩm mới nhất của Pun Coffee đạt giải nhì Cuộc thi "Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo" tỉnh Quảng Trị năm 2022 của tỉnh Quảng Trị đã một lần nữa khẳng định nỗ lực của Lương Thị Ngọc Trâm.

Phỏng vấn: Chị Lương Thị Ngọc Trâm

Không chỉ đẩy mạnh xây dựng cà phê sạch và các sản phẩm được chế biến từ vỏ cà phê, hiện nay nhiều doanh nghiệp, cá nhân ở Hướng Hóa còn nắm bắt được nhu cầu và thị hiếu của người tiêu dùng để cho ra các sản phẩm cà phê đặc sản như cà phê chồn, một loại cà phê đặc biệt và được xếp vào danh sách các loại đồ uống độc đáo nhất trên thế giới.

Mô hình nuôi chồn hương để tạo ra sản phẩm “cà phê chồn” là của chị Trần Thị Mai Hương ở thôn Cợp xã Hướng Phùng là một mô hình độc đáo và bước đầu đã mang lại hiệu quả tích cực.  Năm 2022, chị Hương bắt đầu khởi động việc nuôi chồn hương tại khu trang trại của gia đình. Sau khi tìm hiểu kỹ thuật nuôi qua sách báo kết hợp nhiều lần đi thực tế từ các trang trại nuôi chồn hương phía Nam, chị Hương đã mạnh dạn đầu tư xây dựng hẳn một khu riêng biệt để nuôi chồn hương. Khu vực nuôi được bố trí riêng biệt với diện tích từ 1 - 1,5 m2 cho mỗi cá thể chồn hương để đảm bảo có không gian vận động, chuồng luôn sạch, khô, thoáng, tránh ẩm thấp. Hiện khu chuồng trại của gia đình chị Hương có 20 cá thể chồn hương. Hàng ngày, ngoài công việc trên nương rẫy cà phê, chị dành thời gian dọn dẹp, chăm sóc chu đáo đàn vật nuôi. Thức ăn của loài vật này rất đa dạng, trong đó có nhiều loại trái cây như chuối, mít, chôm chôm… đặc biệt là quả cà phê chín.

Để có sản phẩm “cà phê chồn” độc đáo, mỗi con chồn từ khi sinh ra đến 7 tháng bắt đầu được chị cho ăn cà phê. Sau khi tiêu hóa xong phần cùi, chồn sẽ thải ra những hạt cà phê còn lại, chị thu gom cà phê phơi nắng trong vòng 1 tuần, sau đó đem ủ vài ngày và tiếp tục đưa cà phê ra phơi nắng cho đến khi khô đạt ngưỡng 12,5 độ thì cất ủ. Từ khi nuôi đến nay, đàn chồn hương của gia đình chị đã “sản xuất” hơn 100 kg cà phê. Cà phê chồn do gia đình chị làm ra chủ yếu bán cho khách nước ngoài và những khách hàng quen sành cà phê trong và ngoài địa phương. Trong đó, cà phê thóc được bán với giá 500.000 đồng/kg, cà phê nhân xanh được bán khoảng 1 triệu đồng/kg, cà phê rang xay bán với giá 2 triệu đồng/kg. Có thể nói, mô hình nuôi chồn hương để sản xuất “cà phê chồn” của gia đình chị Hương là mô hình khá mới lạ, góp phần đa dạng hóa loài vật nuôi kết hợp hình thành một sản phẩm cà phê độc đáo cho địa phương.

Phỏng vấn chị Hương

Những người nông dân ở huyện Hướng Hóa đã bao năm gắn bó với cây cà phê, theo thời gian, người nông dân ở đây đã cải thiện được sản lượng và chất lượng của cà phê. Đặc biệt việc phát triển vùng nguyên cà phê liệu sạch càng có ý nghĩa hơn, bởi muốn cà phê đứng vững trên thị trường quốc tế cần minh bạch vùng nguyên liệu, tập trung bảo vệ cho người nông dân canh tác hữu cơ, canh tác sạch. Toàn huyện Hướng Hóa bước đầu có 4 sản phẩm cà phê đạt 3 sao, 5 sản phẩm cà phê đạt 4 sao OCOP. Hơn 90% sản lượng cà phê Arabica Hướng Hóa được xuất bán dưới dạng cà phê thóc và nhân xuất .

Phỏng vấn Chị Nông Thị Hanh

Ông HOÀNG ĐÌNH BÌNH- Trưởng Phòng NN-PTNT huyện Hướng Hóa - QT

Xác định cây cà phê là loại cây chủ lực để thúc đẩy kinh tế- xã hội địa phương phát triển, nhiều năm qua, huyện Hướng Hóa đã hỗ trợ nông dân ứng dụng các tiến bộ KHKT vào sản xuất, xây dựng vùng nông sản sạch; hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư công nghiệp chế biến sản phẩm, đặc biệt là chú trọng đến việc xây dựng chỉ dẫn địa lý cho cà phê vùng Hướng Hóa, gắn với đăng ký mã số vùng trồng, kiểm soát chất lượng và nguồn gốc sản phẩm được bảo hộ. Cùng đó, tỉnh Quảng Trị còn tăng cường quảng bá và phát triển chỉ dẫn địa lý “Khe Sanh” cho sản phẩm cà phê nhằm mở rộng và phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm, nâng cao giá trị, khả năng cạnh tranh cho sản phẩm trên thị trường.

          Phỏng vấn Bà Thái Thị Nga

          Sở KH&CN Quảng Trị

Là 1 trong 8 tỉnh được Bộ NN&PTNT chọn xây dựng thương hiệu cà phê đặc sản Việt Nam, Quảng Trị xác định mục tiêu trước mắt là duy trì và ổn định diện tích 5.000 ha cà phê chất lượng cao; đảm bảo có ít nhất 1.000 ha cà phê được tái canh đến năm 2026, trong đó có 50 ha cà phê được chứng nhận tiêu chuẩn hữu cơ; phát triển 60 ha cà phê chè đặc sản tại xã Hướng Phùng. Để đạt được mục tiêu đề ra, ngoài việc thực hiện đồng bộ các giải pháp về tuyên truyền, tập huấn nâng cao năng lực, về quy hoạch, lựa chọn vùng trồng phù hợp; giải pháp về tổ chức sản xuất theo chuỗi sản phẩm, về ứng dụng khoa học công nghệ, xúc tiến thương mại và mở rộng thị trường… một trong những giải pháp cần quan tâm thực hiện hiệu quả đó là giải pháp về chính sách, về vốn, về kinh phí thực hiện. Ngoài các chính sách của Trung ương đã ban hành, tỉnh Quảng Trị cũng áp dụng thêm các chính sách địa phương để hỗ trợ các doanh nghiệp, các hợp tác xã, các hộ sản xuất tham gia trồng, chế biến, sơ chế, bảo quản cà phê đặc sản trên địa bàn tỉnh Quảng Trị.