Chương trình Giai điệu quê hương 29.5.2022

Trích hò BTT

PTV: Kính thưa Quý vị và các bạn! Bình Trị Thiên ngày trước vốn là vùng đất miền Trung nổi tiếng về hò. Ngày trước, hò khá phổ biến trên mọi miền đất nước, nhưng đặc biệt ở miền Trung, hò là một đóng góp quan trọng về thể loại dân ca Việt Nam.

Qua bao thế kỷ, nhân dân đã sáng tạo nên những điệu hò hát để phục vụ cho cách làm ăn đỡ nặng nề buồn tẻ. Từ lối chèo thuyền, đánh cá trên sông ngòi, biển cả, đến việc cấy cày làm ruộng, gặt lúa, trồng cây, chăn tằm... lại còn có nhiều điệu hò để phục vụ sinh hoạt khác…

Trích

Thưa Quý vị và các bạn! BTT trước đây gồm có 3 tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế. Với những đặc trưng về vị trí địa lý, khí hậu, ngôn ngữ…khi đề cập đến các loại hình ca hát dân ca thì  vùng đất này  có rất nhiều điệu hò như hò ô, hò giã gạo, hò lơ, hò xay lúa, hò nện, hò quét vôi, hò kéo thác, hò đẩy noốc, hò mái nhì, hò ru em. Nội dung phản ánh các câu hò trữ tình của vùng đất BTT ngày trước là tiếng nói thắm thiết, giàu tình nghĩa, kín đáo, thương cảm và hướng nội. Tình cảm dễ bộc lộ nhất là ấn tượng đẹp về phong cảnh, con người ở quê hương.

Trích

Thưa Quý vị và các bạn! Về hình thức nghệ thuật, hò BTT thường sử dụng thể thơ lục bát vẫn được dùng nhưng phổ biến hơn là thể thơ lục bát biến thể và song thất lục bát biến thể. Các sáng tác hò BTT thường biến thể chứng tỏ sự phóng khoáng  trong ngôn ngữ so với sáng tác dân ca ở Bắc Bộ. Đó cũng là dấu hiệu phản ánh tâm hồn đầy tính chất sống động của cư dân ở vùng đất mới.

Trích

Thưa Quý vị và các bạn! Về cách sử dụng từ ngữ, trước đây người dân lao động vùng đất này thường dung các từ ngữ địa phương khá phổ biến và nhuần nhuyễn trong những điệu hò. Nhiều câu Hán tự xen vào các câu hò mộc mạc, dân dã mà vẫn tự nhiên. Trong lối hò đối đáp nam nữ, những tri thức ngôn ngữ được thể hiện thật phong phú. Để miêu tả, biểu hiện, hò BTT dùng hai phương thức cơ bản: trực tiếp và gián tiếp. Ngoài ra còn có những thủ pháp mỹ từ khác làm cho lối diễn đạt thêm sinh động nhiều màu sắc như nhân cách hóa, cường điệu hóa, sử dụng nhiều môtíp có tính cách tượng trưng, ước lệ, phép ẩn dụ, hình tượng lứa đôi được mỹ hóa.

P/v:  Chị Võ Thanh Ngân- một người yêu mến dân ca BTT chia sẽ:

Trích P/v:

Trích Hò Huế

PTV: Thưa Quý vị và các bạn! Cũng như các thể loại khác, hò BTT có những bước thăng trầm, phát triển, chuyển đổi chức năng sinh hoạt như nó đã từng trải qua những năm tháng trước đây. Dẫu vậy dù thời gian có thay đổi thì dân ca ngày nay vẫn được đóng một vai trò không nhỏ trong đời sống văn hóa tinh thần của những ai yêu mến loại hình văn nghệ truyền thống này. Đó là điều kiện giúp các làn điệu hò đầy dân tộc tính còn có cơ hội để phục sinh, phát triển và chuyển đổi chức năng cho phù hợp với thẩm mỹ quan hiện đại, phục vụ đời sống con người, đem lại niềm tin yêu cuộc sống.

Trích