-Lời:

Thôn Bảng Sơn thuộc xã Cam Nghĩa, huyện Cam Lộ là một địa bàn miền núi có vẻ ngoài giống nhiều làng quê khác của vùng Cùa. Những năm gần đây, cùng với sự chuyển mình của huyện Cam Lộ,  thôn Bảng Sơn cũng đã có nhiều đổi thay trong đời sống kinh tế xã hội, đem lại một diện mạo mới cho vùng đất từng là chiếc nôi Cần Vương, là chiến khu xưa và chiến địa một thời ác liệt. Tưởng chẳng có điều gì đáng bận tâm ngoài chuyện làm ăn, sinh hoạt thường ngày. Nhưng kỳ thực không phải như thế, khi có những nỗi lo còn ít được biết đến đã đeo đẳng từ lâu.

Nếu không có thông tin từ phía người dân thì nhiều người, trong đó có phóng viên chúng tôi sẽ khó lòng biết đến một góc khuất nơi đây. Hôm chúng tôi đến đây đúng vào ngày mồng 1 âm lịch. Bà Trương Thị Thảo thắp hương cho người chồng quá cố là ông Trần Văn Tụy, một người chết khi mới ngoài 50 tuổi. Trò chuyện với người dân nơi đây mới hiểu là sau ngày hòa bình, thống nhất đất nước, thôn Bảng Sơn có nhiều người mắc bệnh hiểm nghèo và mất sớm. Tính sơ bộ cũng đã có vài chục người như thế. Nỗi niềm không còn là chuyện đơn lẻ của một đôi nhà.

*Bà Trương Thị Thảo, thôn Bảng Sơn, Cam Nghĩa, Cam Lộ, nói

*Ông Trần Văn Tùy,nt, nói

Theo chân ông Trần Văn Tùy chúng tôi ra đầu làng cũng là nơi đầu nguồn mạch nước ngầm dưới đất. Theo ông Tùy thì khu đất này vốn là nghĩa địa dã chiến thời chiến tranh chống Mỹ của bộ đội. Thời ấy do hoàn cảnh chiến sự ác liệt nên việc chôn cất không được chu tất như thời bình. Dân làng vẫn còn nhớ về từng có một nghĩa địa như thế và dù thời gian đã qua nhiều năm nhưng họ vẫn nhớ lại và liên tưởng giữa hôm qua và hôm nay khi mà nhiều người mắc bạo bệnh và ra đi khi chưa phải đã già.

*Ông Trần Văn Tùy,nói

Ngay cả dưới chân đang đứng cũng còn nhiều ngôi mộ vô thừa nhận từ lâu không được quan tâm và theo người dân đó cũng có thể là nguyên nhân ảnh hưởng đến môi trường sống, gây ra bệnh tật khiến người dân bất an. Chính cán bộ thôn và trí thức gắn bó với làng cũng đã xác nhận điều này.

*Anh Nguyễn Quang Thi, phó thôn trưởng Bảng Sơn, nói

*Thạc sĩ Trần Đức, Bảng Sơn, nói

Chúng tôi tiếp tục tìm hiểu thực tế đến với một xóm có đến hơn chục người mắc bệnh hiểm nghèo đã ra đi, hầu hết là đàn ông để lại những người phụ nữ chèo chống việc nhà. Ám ảnh những cái chết như vậy vẫn còn in hằn trong câu chuyện của họ.

*Bà Trần Thị Hoa, Bảng Sơn, nói

*Bà Nguyễn Thị Lành, nt, nói

Người dân nghi vấn môi trường đất và nhất là nước có vấn đề vì theo họ mạch nước từ đầu làng nơi có nghĩa địa ngày trước chảy về những giếng đào của bà con. Đương nhiên để lý giải điều này cần có cơ sở khoa học và khảo sát thực tế. Tuy vậy đây vẫn là ý kiến cần được quan tâm đối với Bảng Sơn.

*Anh Nguyễn Quang Thi, phó thôn trưởng, nói

*Thạc sĩ Trần Đức, nói

Làng quê Bảng Sơn có nhiều đổi thay đang vào xuân. Bà con vẫn làm lụng công việc hàng ngày. Có thể đó là nghề mộc thủ công truyền thống đang chế tác gỗ cho những ngôi nhà đã và đang xây dựng trên vùng quê chiến khu xưa. Có thể là công việc ruộng vườn gắn bó với bà con nông dân hôm sớm một nắng hai sương. Những người siêng năng làm lụng luôn có khát vọng vượt qua đói nghèo để có một cuộc sống sung túc hơn. Tất cả đang diễn ra như chẳng có điều gì đặc biệt. Nhưng đằng sau vẻ bình yên vẫn là nỗi lo của bà con về bệnh tật hiểm nghèo, về tuổi thọ của người thân và bà con làng xóm. Các ngành chức năng nên có những khảo sát để tìm hiểu nguồn cơn. Và nếu nguyên nhân từ nguồn nước thì cần có những chương trình nước sạch để bảo đảm cho bà con được sức khỏe, bình an và yên lòng xây đắp cuộc sống của mình; để làng quê nuôi dưỡng những con người vững lòng mà an cư lạc nghiệp.

-Ptv chào cuối:

Qúy vị và các bạn thân mến! Chúng tôi chỉ mới nêu ra hiện tượng là có nhiều người bỗng dưng mắc bệnh hiểm nghèo và mất sớm ở Bảng Sơn. Đó là một thực tế mà chúng tôi đã khảo sát và ghi nhận. Cho đến lúc này mọi nghi vấn cũng chỉ là suy đoán. Muốn có câu trả lời chính xác thì điều này nằm ngoài tầm tay của chính quyền cơ sở, cần phải có sự vào cuộc của các ngành chức năng về y tế, môi trường để tường mình trên cơ sở khoa học. Người dân Bảng Sơn đang hy vọng và mong chờ sớm có một kết luận chính xác và thuyết phục cũng như có thể có giải pháp hợp lý để giải quyết vấn đề một khi tìm thấy căn nguyên từ chuyện ô nhiễm môi trường, giải tỏa những bức xúc, bất an đã và đang ảnh hưởng đến tâm lý của người dân nơi đây trong nhiều năm qua để tạo điều kiện cho bà con yên tâm sống và  hết lòng  lao động dựng xây cuộc đời ngay trên chính quê hương chôn nhau cắt rốn của mình.

C/m MTMC đến đây là hết. Thân ái chào tạm biệt và xin hẹn gặp lại.