Quảng Trị du kí

Rất vui được gặp lại quý vị và các bạn trong chuyên mục Quảng Trị du kí của đài PTTH Quảng Trị. Thưa quý vị và các bạn! Đi đâu, ăn gì là những gợi ý về điểm đến và món ăn ngon của Quảng Trị được giới thiệu hàng tuần trên sóng phát thanh của Đài PTTH Quảng Trị. Thông qua chuyên mục Quảng Trị du kí, du khách biết đến nhiều hơn cảnh đẹp nơi đây và lựa chọn cho mình những món ăn yêu thích khi ghé thăm Quảng Trị.

Trong Quảng Trị du kí tuần trước, chúng ta đã cùng nhau có những trãi nghiệm thú vị với hành trình khám phá những miền quê trên mãnh đất Quảng Trị thân thương, cùng với những trãi nghiệm về sự độc đáo của ẩm thực quê nhà. Trong chương trình hôm nay, hãy cùng chúng tôi đến với những vùng đất mới và khám phá thêm những điều mới mẽ trong kỳ nghỉ lễ quốc khánh 2.9 này nhé.

Thưa quý vị và các bạn! Kỳ nghĩ lễ quốc khánh năm nay người dân được nghĩ lễ từ ngày mồng 1 đến ngày mồng 3.9. Có lẽ đây là khoảng thời gian thích hợp cho nhiều người, nhiều gia đình lựa chọn các tour du lịch phù hợp. Đối với du lịch, tham quan và nghĩ dưỡng, mỗi người sẽ chọn cho mình một hình thức mà mình yêu thích, có người yêu thích và muốn khám phá những danh lam thắng cảnh của quê hương, có người muốn tìm đến các homestay để tránh xa những ồn ào của phố thị, tận hưởng bầu không khí trong lành, hòa cùng đời sống của bà con ở các làng quê, bà con dân bản, nhưng cũng có những người yêu thích kiểu du lịch trãi nghiệm, thích tự mình rong ruỗi dọc các làng quê, muốn tìm hiểu về cuộc sống xung quanh để biết thêm nhiều điều mới mẽ trong cuộc sống.

Là một người yêu thích kiến trúc cổ, yêu thích những cảnh đẹp quê hương, dịp nghĩ lễ này, bạn Hoàng Long đã lên kế hoạch và tìm đến làng quê Hội Kỳ, xã Hải Chánh huyện Hải Lăng để khám phá hệ thống kiến trúc nhà rường ở đây, một miền quê bên dòng Ô Lâu thơ mộng, với những hàng cây xanh mướt cũng như sự mến khách, chân thành của người dân nơi đây.

Làng cổ Hội Kỳ ở xã Hải Chánh, huyện Hải Lăng nằm bên dòng sông Ô Lâu hiền hòa chạy qua hai tỉnh Quảng Trị và Thừa Thiên Huế có tuổi đời khoảng 500 năm. Đến đây, du khách không khỏi ngỡ ngàng khi được ngắm những ngôi nhà rường cổ, hệ thống thống kiến trúc văn hóa tín ngưỡng vẫn giữ được nguyên vẹn, cảnh quan thiên nhiên thanh bình và cuộc sống bình dị của người dân làng Hội Kỳ.

Theo Hoàng Long, vì đam mê kiến trúc nên Long thường tìm hiểu trên mạng những nét kiến trúc cổ, khu phố cổ, những ngôi nhà đẹp, những địa danh nổi tiếng để khám phá, thỏa mãn cho đam mê của mình. Có những ngày, Long vẽ từ sáng đến chiều muộn, những cảnh đẹp của quê hương khiến cho các ý tưởng của Long được triển khai một cách thuận lợi. Với Hoàng Long, về những miền quê, tìm hiểu các kiến trúc xưa không chỉ để trau đồi kiến thức, phục vụ cho công việc và đam mê của mình và đây còn là dịp để Long có thể thư giản, hiểu biết thêm về cảnh đẹp quê hương, với tuổi trẻ mình nên dịch chuyển nhiều để cuộc sống trở nên thú vị và cho mình nguốn năng lượng mới tích cực hơn.

Trích tiếng

Hiện nay, thôn Hội Kỳ còn có 16 căn nhà rường cổ, trong đó có 15 nhà ở và 1 nhà thờ họ. Các căn nhà rường ở đây hầu hết đều có tuổi thọ trên 100 năm. Đặc biệt, có nhiều căn nhà có tuổi thọ hơn 200 năm. Theo những người dân ở đây cho biết, mỗi căn nhà rường cổ Hội Kỳ đều có hồn phách độc đáo riêng của kiến trúc và lối sống cổ. Để làm được những căn nhà độc đáo này, chủ nhân của nó phải cất trữ gỗ trong nhiều năm.

Đó là những loại gỗ quý hiếm được lựa chọn về kích cỡ màu sắc, khối hộp chặt chẽ. Người thợ được chọn để làm nhà cũng phải là người có tay nghề cao. Mỗi chi tiết dù là nhỏ nhất của căn nhà được thiết kế một cách tài hoa, tỉ mẩn.

Được thiết kế theo dạng 3 gian 2 chái hoặc 1 gian 2 chái, gian giữa để thờ tổ tiên và để bàn tiếp khách, Tây phòng để đàn ông ở và Đông phòng cho phụ nữ ở, những căn nhà ở đây đều mang dấu hiệu vùng quê riêng của miền Trung khi có gác lửng hay còn gọi là “tra” để đựng lúa, gạo, đồ dùng và là nơi tránh trú của các gia đình ở mỗi khi nước lũ dâng cao.

Nhà rường Hội Kỳ có thiết kế riêng biệt với nhiều yếu tố đặc trưng trong kiến trúc như mái được lợp bằng ngói liệt; cửa bản khoa đóng mở như một cuốn sách; hệ thống hương án, cột, kèo, giá đỡ được chạm khắc công phu theo thẩm mỹ của chủ nhà. Mang dấu ấn độc đáo về cốt cách, hồn phách của một vùng quê từ thuở khai canh, lập ấp thế nhưng ngày nay những căn nhà rường này đang đối mặt với sự khốc liệt của thời gian và thiên tai. Hiện, nhiều nhà đã bị xuống cấp nghiêm trọng. Bên cạnh đó, việc sửa chữa gặp nhiều khó khăn khi kinh phí thực hiện rất cao. Hầu hết các căn nhà đều được sửa theo hình thức cải tạo lại khi không thể phục hồi nguyên trạng theo đúng thiết kế ban đầu. Hiện nay, chính quyền địa phương đã tổ chức tuyên truyền, vận động bà con không nên bán mà phải có biện pháp bảo vệ, giữ gìn cho các thế hệ sau. Với chị Mỹ Vân, một người đã trải nghiệm cảnh đẹp của ngôi làng chia sẽ: Rất khó ngôi làng cổ nào còn giữ nguyên những giá trị như làng Hội Kỳ, một miền quê bình yên, thơ mộng, đã đến đây rồi du khách sẽ còn muốn trở lại lần nữa. Chị Mỹ Vân nói:

Trích tiếng

Hiện nay, chính quyền xã Hải Chánh cũng đang phối hợp với Phòng văn hóa Thông tin huyện Hải Lăng xây dựng đề án kết nối tour du lịch sinh thái Thác Chờn – làng cổ Hội Kỳ. Hy vọng rằng với sự phát triển về du lịch sẽ mang lại hiệu quả kinh tế, giúp bà con trùng tu, sửa chữa và bảo vệ cũng như góp phần quảng bá nét đẹp của làng cổ Hội Kỳ đến với du khách gần xa.

*****

Thưa QV&CB! Chừng tháng 2, tháng 3 âm lịch, hoặc mùa hè cá trích theo luồng tiến vào gần bờ, ngư dân miền biển Quảng Trị lại bắt tay vào mùa thu hoạch cá trích, người dân tranh thủ thả lưới, đánh bắt cá từng đàn. Những sọt cá trích lớn nhỏ đủ loại, tươi nguyên, sáng bóng, cong vòng đuôi, vảy lấp lánh ngập tràn từ chợ quê đến chợ phố...

Cá trích là một trong những loại cá giàu canxi và dinh dưỡng nhất trong những loại cá biển nhưng giá thành lại vô cùng hợp lí. Những con cá trích mặn mòi vị biển sẽ là nguyên liệu tuyệt vời để chế biến nhiều món ăn dân dã, thơm ngon vẫn giữ được hương vị mặn mòi của biển.

Trong nhiều món ngon được chế biến từ cá trích, không thể không kể đến món gỏi cá trích.  Những con cá trích tươi đầu mùa là nguyên liệu chính để chế biến món gỏi cá trích thơm ngon, được nhiều du khách xa gần tìm đến để thưởng thức. Cá trích chọn làm gỏi thường là cá trích lép, nhiều thịt, thịt săn, xương nhỏ và phải là cá tươi. Cá sau khi được sơ chế sẽ được ướp chanh để chín tái. Tiếp đó, đem cá trộn các gia vị như: muối, bột ngọt, tiêu, đậu phụng rang giòn giã nhỏ, bánh tráng nướng bóp nát. Gỏi cá trích thường ăn kèm với rau sống và nước mắm chua ngọt, là một trong những món ăn ngon nằm lòng của nhiều người dân miền biển Cửa Việt, Cửa Tùng. Anh Minh Đức cho biết:

Trích tiếng

Tại vùng biển Quảng Trị, trong những chuyến biển của gia đình, vào mùa cá trích, ghe, thuyền nào khi đi biển cũng mang theo những gia vị cần thiết để có thể chế biến, thưởng thức món gỏi cá trích khi vừa đánh bắt được. Bởi theo bà con ngư dân, làm gỏi cá trích khi cá còn sống, nhảy tanh tách là ngon nhất, độ tươi của con cá và nước mắm biển ở vùng quê Cửa Việt, Cửa Tùng sẽ tạo nên đặc trưng riêng, khó trộn lẫn. Và để làm được món gỏi cá trích ngon thì người chế biến phải thực sự có nghề, tỉ mẫn trong từng khâu để làm hài lòng thực khách. Hiện nay, nhiều quán án ở Cửa Tùng có món gỏi cá trích được nhiều người yêu thích. Ngoài bán tại chổ, nhiều quán còn ship quanh vùng.

Ở mỗi gia đình, mỗi quán ăn, món gỏi cá trích được được chế biến, gia giảm gia vị khác nhau để tạo đa dạng, phù hợp hơn với khẩu vị của người dùng. Để làm gỏi cá trích thật ngon, ngoài việc chọn cá và bảo quản, ngoài các thành phần góp hương vị cho món gỏi như hành tây, hành tím, dừa nạo cùng các gia vị làm gỏi như dấm, muối, đường… thì nước chấm là phần quyết định món ăn ngon. Chị Quỳnh Chi, ở thành phố Đông Hà chia sẽ:

Trích tiếng

Cùng bạn bè hòa mình vào làn sóng biển, tận hưởng không khí mát lành từ biển khơi rồi thưởng thức gỏi cá trích và những hải sản khác, hẳn là một trải nghiệm khó quên khi bạn chọn Quảng Trị là điểm dừng chân cho chuyến du lịch của mình. Có thể nói rằng gỏi cá trích là một món ngon của biển mà bạn nên thưởng thức mỗi khi tới Cửa Việt, Cửa Tùng Quảng Trị.