|
QRTV Giới thiệu: Thưa quý vị, Quảng Trị là nơi được coi là vùng giao thoa không chỉ giữa hai nền văn hóa Chămpa và Đại Việt mà còn nhiều tộc người khác. Gia tài di sản văn hóa vật thể và phi vật thể Quảng Trị được xây dựng bởi các tộc người Chăm,Việt, Bru - Vân Kiều và Tà Ôi trải suốt chiều dài lịch sử hàng trăm năm.
Trong quá trình đấu tranh với thiên tai địch họa đó, cha ông và các lớp kế tục đã
tạo dựng và vun đắp, để lại cho hậu thế một gia tài văn hoá truyền thống vô cùng
quý báu. Chuyên mục “ Sắc màu Văn hóa và Đời sống” số 1 năm 2022 được phát
sóng vào lúc 17h ngày 8 tháng 7 năm 2022 và phát lại vào lúc 14 h ngày chủ nhật
10.7/2022. Kính mời quý vị quan tâm đón nghe
CHƯƠNG TRÌNH ‘ SẮC MÀU VĂN HÓA & ĐỜI SỐNG”
( SỐ 1- 8/7/2022)
Lời xướng + Nhạc hiệu chương trình
Kính chào quý vị và các bạn, quý vị và các bạn đang lắng nghe chương trình “Sắc
màu văn hóa- đời sống” được phát trên sóng phát thanh của Đài PTTH Quảng Trị.
Tần số 92,5 Mhg, thời gian vào lúc 17 h ngày thứ 6 và 16 h ngày chủ nhật hàng
tuần.
Thưa quý vị, đây là số đầu tiên của chương trình này. Những người thực hiện chương trình gửi lời cảm ơn đến quý thính giả đang theo dõi CT, rất mong nhận được sự quan tâm và đồng hành của quý vị.
Thưa quý vị, Quảng Trị là nơi được coi là vùng giao thoa không chỉ giữa hai nền
văn hóa Chămpa và Đại Việt mà còn nhiều tộc người khác. Gia tài di sản văn hóa
vật thể và phi vật thể Quảng Trị được xây dựng bởi các tộc người Chăm,Việt, Bru -
Vân Kiều và Tà Ôi trải suốt chiều dài lịch sử hàng trăm năm. Trong quá trình đấu
tranh với thiên tai địch họa đó, cha ông và các lớp kế tục đã tạo dung và vun đắp,
để lại cho hậu thế một gia tài văn hoá truyền thống vô cùng quý báu.
Với mong muốn được giới thiệu đến quý thính giả xa gần được biết thêm về mảnh đất và con người Quảng Trị, những người thực hiện CT đã chọn lựa và đưa vào CT những nội dung phong phú về lịch sử văn hóa xưa và nay cũng như chân dung tác phẩm nghệ thuật của lớp người trẻ Quảng Trị đang chung tay xây dựng quê hương.
Chuyên mục cũng rất mong nhận được sự cộng tác, tương tác của quý vị để
chương trình ngày càng phong phú.
Trong chương trình hôm nay, quý vị sẽ biết thêm về các lễ hội- Một trong những disản văn hóa phi vật thể của Quảng Trị. Kế tiếp trong tiểu mục “
Nghệ thuật và cuộc sống” chúng tôi sẽ giới thiệu một ca khúc với tựa đề “ Bến bờ
của Yêu thương” của Cô giáo- Nhạc sỹ trẻ người Quảng Trị;Trương Thị Hằng
Nga. Phần cuối của CT là mục giới thiệu về Kiến trúc cổ Đình làng Ha Trung-
Ngôi đình từ khi tạo dựng đến nay đã hàng trăm năm.
Nhạc cắt + Lời xướng tiểu mục “Sắc màu văn hóa”
Kính thưa quý vị. Lễ hội Quảng Trị là một bức tranh toàn cảnh về những giá trị di
sản văn hoá. Từ những giá trị văn hóa bình dị, mộc mạc, đơn sơ nhưng vô cùng
phong phú, đa dạng, trở thành mối dây liên kết giữa quá khứ, hiện tại và định
hướng cho tương lai.
Lễ hội Quảng Trị đa dạng, phong phú với các loại hình: Lễ hội dân gian truyền
thống; lễ hội tôn giáo; lễ hội lịch sử cách mạng và lễ hội văn hóa du lịch. Đây là
bức tranh lễ hội đa sắc màu, là nét đặc trưng của đất và người Quảng Trị.
Các Lễ hội đầu tiên xin được trân trọng nhắc đến đó là các Lễ hội cách mạng diễn ra trên địa bàn tỉnh. Đây là những lễ hội tri ân tưởng niệm những anh hùng đã ngã
xuống vì nền độc lập tự do của nước nhà. Các hoạt động kỷ niệm ngày càng mang
ý nghĩa thiết thực, không gian diễn ra lễ hội trở thành chốn linh thiêng in sâu trong
tâm khảm mỗi người.
Lễ hội Thống nhất non sông tại cầu Hiền Lương, sông Bến Hải vào ngày 30 tháng 4 hàng năm, tại Di tích Quốc gia đặc biệt Đôi bờ Hiền Lương - Bến Hải, Lễ hội Thống nhất non sông được tổ chức với quy mô cấp tỉnh một nămmột lần; định kỳ năm năm một lần với quy mô cấp quốc gia. Lễ hội Trường Sơn huyền thoại là lễ hội là hoạt động tưởng niệm các anh hùng liệt sỹ đang yên nghỉ trên Nghĩa trang quốc gia Trường Sơn và Nghĩa trang quốc gia Đường 9 cũng như các nghĩa trang khác ở Quảng Trị. Lễ hội này gắn với hoạt động kỷ niệm ngày Thương binh liệt sỹ 27/7 hàng năm. Đại giỗ sẽ được tổ chức định kỳ ba năm một lần.
Lễ hội Đêm Thành Cổ thường được tổ chức vào ngày và đêm 1/5 tại thị xã Quảng Trị. Và lễ được tổ chức định kỳ 5 năm một lần vào dịp năm chẵn, năm tròn ngày giải phóng Quảng Trị. Lễ hội gắn với khu di tích Thành Cổ Quảng Trị nhằm tưởng niệm những người con nước Việt đã ngã xuống trên mảnh đất Thành Cổ.
Bên cạnh các Lễ hội cách mạng là các Lễ hội dân gian truyền thống đã tồn tại qua hàng trăm năm
Có ba lễ hội tiêu biểu dại diện cho vùng biển, vùng đồng bằng và miền núi tỉnh
Quảng Trị. Lễ hội đầu tiên xin được nhắc đến là Hội cù truyền thống dầu xuân
được tổ chức hàng năm ở một số địa phương, trong đó phải kể đến các Hội cù tại
làng An Mỹ và làng Cẩm Phổ, huyện Gio Linh; làng Kim Long, huyện Hải Lăng;
làng Nam Phú, huyện Vĩnh Linh.
Lễ hội thứ hai được tổ chức ở vùng miền núi Quảng Trị là Lễ hội Ariêuping (lễ nhà
mồ) của dân tộc Pa Cô. Thời gian tổ chức không ấn định thời gian lễ hội cụ thể,
phụ thuộc vào điều kiện và thời gian thuận tiện người Pa Cô mới tổ chức lễ. Đây là
lễ hội có từ ngàn đời nay và quan trọng bậc nhất mang đậm nét văn hóa truyền
thống của người Pa Cô.
Lễ cầu ngư và hội vật truyền thống ở vùng biển Hải Khê, huyện Hải Lăng cũng là
một lễ hội có từ hàng trăm năm trước. Ngoài ý nghĩa cầu mong mưa thuận gió hòa,
đây còn là sân chơi truyền thống bổ ích nhằm rèn luyện sức khoẻ dẻo dai, phục vụ
cho nghề đi biển của ngư dân nơi đây.
Bên cạnh ba lễ hội đại diện cho ba vùng miền trên thì hàng năm vào dịp đầu năm
mới các lễ hội được tổ chức với hình thức hội làng cũng diên ra trên khắp các làng
tại Quảng Trị. Những hội làng tiêu biểu phải kể đến: Hội đua thuyền truyền thống,
của, Hội đu, Hội ném còn, Hội chợ đình Bích La là một phiên chợ quê hiếm có chỉ
họp mỗi năm một lần vào đêm mồng 2 rạng ngày mùng 3 Tết Nguyên Đán.
Một trong Lễ hội mang tính Lễ hội văn hóa du lịch được tổ chức tại Quảng Trị có tên gọi Nhịp cầu xuyên Á, được tổ chức 3 năm một lần từ
ngày 20-30/7. Với sự tham gia của nhiều đoàn nghệ thuật không chỉ đến từ Việt
Nam, mà còn của các nước như: Myanmar, Lào, Trung Quốc, Thái Lan,… Trong
dịp này, có nhiều hoạt động thú vị và hấp dẫn từ du lịch đến văn hóa, thể thao.
Giao lưu văn nghệ, hội thảo, hội chợ,… nhằm giới thiệu và đưa du lịch Quảng
Trị ra cả nước và khu vực.
Hiện nay tỉnh Quảng Trị đang chuẩn bị các công việc để tổ chức Lễ hội Vì Hòa
bình nhằm tôn vinh các giá trị của hòa bình, chuyển tải thông điệp về hòa bình của
nhân dân Việt Nam và các dân tộc yêu chuộng hòa bình trên toàn thế giới.
Khi nhận định về hoạt động lễ hội trên địa bàn tỉnh, Phó giám đốc Sở văn hóa TT& DL Nguyễn Huy Hùng cho biết ( Trích Băng)
Có thể khẳng định tất cả các di sản văn hóa, đặc biệt là văn hóa phi vật thể là linh
hồn của người Quảng Trị. Cùng với công cuộc đổi mới của đất nước, với những
quan điểm mang tính định hướng về bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá dân
tộc, thông qua lễ hội là cách gìn giữ bền vững, lâu dài, sâu sắc nhất những giá trị
văn hoá truyền thống đặc sắc, độc đáo, đa dạng quý báu đang đồng hành trong đời
sống nhân dân.
Nhạc cắt + Lời xướng tiểu mục “Nghệ thuật và cuộc sống”
( Kỹ thuật phát bài hát “ Bến bờ của Yêu Thương”)
MC: Kính thưa quý vị và các bạn. Quý vị và các bạn vừa thưởng thức ca khúc
“Bến bờ của yêu thương” một sáng tác của nhạc sỹ không chuyên Trương Thị
Hằng Nga,qua sự thể hiện của nam ca sỹ Hoàng Tùng
Được biết, hiện nay cô giáo Trương Thị Hằng Nga đang là giáo viên dạy tiếng Anh
tại Trường tiểu học & THCS Hải An, Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. Tuy không công
tác trong lĩnh vực nghệ thuật nhưng cô giáo Hằng Nga rất đam mê thơ, hội họa và
âm nhạc.
Do trở ngại khách quan nên trong chương trình hôm nay, chúng tôi trò chuyện qua
điện thoại với cô Trương Thị Hằng Nga, kính mời quý thính giả quan tâm lắng
nghe.
MC: Thưa chị Trương Thị Hằng Nga những người thực hiện chương trình và khán
thính giả của Đài PTTH Quảng Trị vừa được một sáng tác rất hay của chị, bài hát
“Bến bờ của yêu thương” và đặc biệt là có cuộc trò chuyện với Chị ạ.
Hằng Nga: (Chào) thính giả nghe đài và chị Đỗ Hằng
Mc: Vâng Thưa chị, trước hết chị có thể giới thiệu cho thính giả được biết đôi điều
về bản thân mình được không ạ?
Hằng Nga: ( trả lời) Nói về việc học hành, ra trường công tác những đâu. Yêu
thích nghệ thuật ra sao
MC: Vâng, Thưa chị. Được biết Chị quê ở Cửa Việt, Gio Linh, Quảng Trị và chị
có một sáng tác hay về quê cha đất tổ của mình có tựa đề “ Bến bờ của yêu
thương” , chị có thể nói về cảm xúc của mình khi sáng tác ca khúc này ạ
Hằng Nga: ( trả lời) hoàn cảnh và cảm xúc sáng tác ca khúc này
MC: Vâng, chúng ta vừa nghe ca sỹ Hoàng Tình hát ca khúc “ Bến bờ của yêu
thương”, Ca sỹ Hoàng Tình sẽ chia sẽ cảm xúc của mình khi thể hiện ca khúc trên.
( Kỹ Thuật trích băng phỏng vấn ca sỹ Hoàng Tình)
MC: Quay lại cuộc trò chuyện với Cô giáo Trương Thị Hằng Nga.
Vâng,Thưa chị, Như chúng ta biết thì viết về mảnh đất con người Quảng Trị nhiều
nhạc sỹ nổi tiếng và nhạc sỹ Quảng Trị đã có những sáng tác hay. Khi viết những
ca khúc ca ngợi về quê hương, chị cảm nhận như thế nào và thực sự vừa lòng chưa
Hằng Nga: ( trả lời) Điểm qua một số ca khúc viết về các miền quê. Và chia sẽ
những thận lợi khó khăn khi viết những ca khúc ấy.
MC: Những người thực hiện CT và Khán thính giả của Đài PTTH Quảng Trị rất
vui khi được trò chuyện, được nghe những tâm sự của Cô giáo Trương Thị Hằng
Nga. Chúc chị luôn sức khỏe, trí mẫn, tiếp tục công hiên cho Sự nghiệp Giáo dục
và cháy mãi ngọn lữa đam mê nghệ thuật.
Xin trân trọng cảm ơn Chị.
Hằng Nga: ( trả lời) cảm ơn thính giả nghe đài và chị Đỗ Hằng
MC: Vâng, quý vị và các bạn vừa lắng nghe cuộc trò chuyện của Những người
thực hiện chương trình với cô giáo Trương Thị Hằng Nga.
Kính mời quý vị Tiếp theo chương trình kính mời quý vị và các bạn nghe lại ca
khúc “ Bến bờ của yêu thương”- một sáng tác của Trương Thị Hằng Nga, qua sự
thể hiện của nam ca sỹ Hoàng Tình.
Nhạc cắt + Lời xướng tiểu mục “Điểm đến Quảng Trị”
MC: Kính thưa quý vị. như phần đầu giới thiệu của chương trình, Quảng Trị là nơi
giao thoa của các nền văn hóa, do vậy, các giá trị văn hóa vật thể tại Quảng Trị
cũng rất phong phú, tuy nhiên Quảng Trị là nơi chịu nhiều sự tàn phá do chiến
tranh , thiên tai nên các công trình kiến trúc cổ còn lại không còn nhiều. Trong
Chương trình hôm nay chúng tôi sẽ đưa quý vị đến với một ngôi đình làng cổ có
kiến trúc độc đáo, từ khi tạo dựng đến nay đã hàng trăm năm- Đó là “đình làng Hà
Trung.
Hà Trung là tên của một làng hiện nằm trên địa bàn của hai đơn vị hành chính,
gồm xã Gio Châu và Thị trấn Gio Linh, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị. Đây là
một trong những làng cổ được thành lập khá sớm của người của người Việt trên
đất Quảng Trị. Theo lời các vị hào lão trong làng thì ngôi đình Hà Trung được tạo
dựng khá sớm từ thế kỷ 12 với lối kiến trúc của một ngôi nhà gỗ ba gian, hai chái,
mái lợp tranh. Một thời gian dài sau đó, đình bị hư hại, đến những năm đầu thế kỷ
19, dân làng cho đại trùng tu, trở thành một ngôi đình rộng lớn, quy mô, đẹp nổi
tiếng trong vùng. Chia sẽ về xuất xứ ngôi đình làng,ông Trần Văn Hoãn, một hào lão trong làng Hà Trung cho biết ( TRích băng)
Căn cứ theo bia đá ở đình ghi lại thì được biết cụ thể rằng, ngôi đình khởi công
tháng 3 năm 1903 dưới thời Thành Thái, vào tháng 7 năm 1903 thì thượng lương
và đến tháng 9 năm 1903 thì hoàn thành. Sau bao biến cố thiên tai và chiến tranh,
đình có bị hư hại một phần và đã được nhân dân sửa chữa lại. Tuy nhiên, kiến trúc
ngôi đình vẫn được giữ nguyên như lần
tạo dựng ban đầu.
Kiến trúc của đình Hà Trung bao gồm một tòa đại đình nằm ngang theo kiểu chữ
“nhất”; mặt trước có hệ thống tường thành và cổng trụ; phía trong sân có bình
phong. Từ bên ngoài vào ngôi đình được bao bọc bởi một hệ thống tường rào và
cổng trụ ở mặt trước. Cổng chính là hai trụ biểu lớn cao khoảng 5 m, ở phía trên có
gắn lồng đèn và hai bầu rượu bằng đá. Các mặt của trụ đều có gắn các câu đối bằng
Hán tự với ý nghĩa giáo dục đức tài cho đời sau.
Ông Trần Ngọc Viễn- Một hào lão trong làng Hà Trung cho biết ( TRích bĂng)
Trong khuôn viên có hai cây đa cổ thụ có tuổi thọ trên hàng trăm năm tuổi đang
trầm tư rêu phong rủ xuống sân đình. Qua bao nhiêu năm tháng chiến tranh, tuy
nhiên kỳ lạ một điều là các cây xanh ở đây vẫn còn nguyên vẹn như được những
oai linh xưa bảo hộ. Trước mặt tiền của đình là bức bình phong xây bằng gạch theo
dạng cuốn thư, mặt ngoài đắp nổi hình “long mã phụ hà đồ”; mặt trong hình hổ
phù; hai bên là mai, tùng, cúc, trúc được ghép mảnh sành sứ rất cổ kính, công phu.
Các câu đối “ Cảnh bình huy bắc đẩu” và “ Hiểu chương đối nam sơn”, tả về vị trí
rất đẹp của ngôi đình làng Hà Trung.
Theo như lời kể thì cổng, tường thành và bức bình phong này được xây dựng cùng
lúc với đình làng và được bảo tồn cho đến ngày nay. Riêng phần mái có thiết kế
hai phần, mái trước và mái sau được lợp ngói móc, hai gian chái lợp ngói liệt, nóc
và bờ mái đình gắn hình “lưỡng long chầu nguyệt”, các đầu đao gắn “giao hồi
văn”. Đặc biệt trên đầu cột hiên có chạm các bông sen đang nở, phía trước các cột
đắp nổi các câu đối chữ Hán.
Tòa đại đình được cấu trúc bởi một bộ khung gỗ chịu lực, thực hiện theo mô thức
của một ngôi nhà rường năm gian thường thấy ở vùng Quảng Trị, tường được xây
bít các phía, mặt trước đình là hệ thống cửa bản khoa kéo dài suốt năm gian. Ở
gian bên trái của đình có treo một chuông đồng khá lớn vfa được chạm khắc bằng
tay rất công phu. Trên thân chuông ghi lại niên hiệu cho biết được đúc vào thời vua
Duy Tân năm 1908. Được biết chuông này Thượng thư Trần Đình Phác đúc phụng
cúng cho làng. Đặc biệt trong tòa đại đình còn một bức hoành phi khá lớn có bốn
chữ Hán: “Mỹ tục khả phong” được vua Duy Tân ban tặng vào tháng 6 năm 1911.
Đây là một vinh dự lớn của một làng và điều đặc biệt hiếm có ở các triều đại phong
kiến lúc bấy giờ.
Đình làng Hà Trung đã được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Như vậy đây không chỉ là một công trình mang ý nghĩa tâm linh của một cộng đồng mà kiến trúc cổ này còn đóng góp vào kho tàn di sản văn hóa của tỉnh Quảng Trị, chúng ta cần tiếp tục quan tâm và bảo tồn
(NHẠC CẮT )
MC: Chương trình “ Sắc màu văn hóa và Đời sống” số đầu tiên năm 2022 của Đài PTTH
Quảng Trị đến đây kết thúc, chương trình do Việt Hà biên tập. Đỗ Hằng và ……..
thực hiện. Xin kính chào và hẹn gặp lại quý vị trong chương trình sau.
|