Chương trình Giai điệu quê hương: 27.6.2021

Trích:

PTV: Kính thưa Quý vị và các bạn! Đối với vùng đất phíaTây của tỉnh Quảng Trị, nơi chung sống chủ yếu của đồng bào Pako, Vân Kiều …được gắn với nhiều làn điệu, thể loại dân ca đặc sắc của, vừa có tính nghệ thuật vừa mang tính tín ngưỡng. Từ các làn điệu như: Tà oải, ca lơi cha chấp, hát ru, oát…mỗi thể loại, làn điệu vừa là “căn cước văn hóa”, vừa là dấu ấn nghệ thuật mỗi dân tộc trong bức tranh văn hóa dân gian đặc sắc của vùng đất này.

TríchBà Y Lo hát

PTV: Quý vị và các bạn đang đến với một trích đoạn làn điệu Tà oải qua giọng ca của nghệ nhân YLO- ở thôn A Sóc-Lìa, xã Lià huyện Hướng Hóa.  Sinh ra tại vùng đất này, từ thuở ấu thơ, nghệ nhân YLo đã gắn bó với những làn điệu dân ca Vân Kiều đằm thắm trữ tình. Những câu hát ca ngợi cảnh sắc quê hương, tình yêu đôi lứa đã ăn sâu vào trong tâm trí của YLO. Đến nay, ở tuổi 75,  YLo vẫn nhớ hàng trăm bài hát của dân tộc mình và bao năm qua tích cực tham gia bảo tồn và phát huy di sản văn hóa.

Nghệ nhân Y Lo - thôn A Sóc-Lìa, xã Lià huyện Hướng Hóa chia sẽ:

(Đọc dịch: Những làn điệu hát dân ca như cơm ăn, nước uống hằng ngày của đồng bào tôi. Từ nhỏ theo mẹ lên nương lên rẫy, thấy các bà, các mẹ hát đối đáp, tôi đã rất thích và đòi mẹ dạy cho. Lớn lên thì đi học hát theo người lớn ở trong thôn và học nhẩm theo, . Cứ thế, nó đã ngấm vào da thịt vào trái tim của tôi. Về nhà, tôi được bố, mẹ, các anh, chị truyền dạy lại cách hát, kỹ thuật hát và chủ yếu là những bài ca ngợi đất nước quê hương, ca ngợi cảnh đẹp của làng bản, hát đền ơn cha mẹ với nhiều làn điệu như Tà oải, ca lơi cha chấp, hát ru, oát của đồng bào mình. Cái khó của những làn điệu dân ca  Vân kiều là ngoài những bài hát có nội dung định trước còn phải biết ứng tác thêm bớt cho phù hợp với hoàn cảnh thực tiễn. Người hát cần dựa vào vốn dân ca có sẵn và tùy hứng hát đối đáp lại cho thêm phần sinh động”

Trích

PTV: Cả một quãng đời con gái, nghệ nhân Y Lo cùng bà con dân bản tham gia kháng chiến chống Mỹ và cùng với nhiều chị em trong thôn bản tham gia vào những buổi biểu diễn văn nghệ hát cho bộ đội trên dãyTrường Sơn nghe những bài hát dân ca của đồng bào mình. Đất nước hoà bình,  bà con dân bản trở về xây dựng quê hương và cuộc sống mới . Cũng từ môi trường công tác này, ông hiểu thêm giá trị bản sắc văn hóa của dân tộc mình nên càng nhiệt tâm, miệt mài tìm tòi, sưu tầm những làn điệu dân ca để giữ gìn và bảo vệ.

PS chèn 1: Xuất phát từ tình yêu và niềm trăn trở về việc bảo tồn và phát huy vốn di sản của dân tộc mình. Vì thế, Nghệ nhân YLO cùng những người cao tuổi trong thôn A Sóc-Lìa, xã Lià huyện Hướng Hóa và Hội phụ nữ xã Lìa phối hợp thành lập clb hát dân ca nhằm truyền dạy, giữ gìn cho thế hệ trẻ. Được sự hỗ trợ của ngành văn hoá, năm 2015, lớp học hát dân ca đã được mở và hiện tại với hơn 50 học viên là người địa phương. Nghệ nhân Y Lo - thôn A Sóc-Lìa, xã Lià huyện Hướng Hóa chia sẽ:

(Đọc dịch: Tôi đã tham gia truyền dạy dân ca cho các chị em phụ nữ trong câu lạc bộ với những làn điệu dân ca của đồng bào mình như: Tà oải, ca lơi cha chấp, hát ru, oát. Các chị em đặc biệt là những người trẻ tuổi đều rất vui và phấn khởi khi được biết nhiều hơn những bài hát dân ca của cha ông mình. Đó là động lực giúp tôi có trách nhiệm hơn nữa với việc trao truyền giá trị văn hóa của đồng bào mình cho thế hệ trẻ hôm nay”.

Trích hát dạy dân ca

Được sự truyền dạy nhiệt tình của nghệ nhân già này, không ít bạn trẻ cảm thấy hào hứng với lớp học ý nghĩa này.

P/v: Chị Y Xuân-thôn A Sóc-Lìa, xã Lià huyện Hướng Hóa chia sẽ:

P/V: Chị Hồ Thị Hợp- Phó chi Hội Phụ nữ thôn A Sóc-Lìa, xã Lià huyện Hướng Hóa

Điều đặc biệt, nghệ nhân Y Lo có khả năng sáng tác rất nhanh và đúng luật điệu của nghệ thuật hát dân ca Vân Kiều  như những bài hát ngợi ca đất nước, Đảng, Bác Hồ…Chị Hồ Thị Thiếc- Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Lìa huyện Hướng Hóa nói:

Trích băng và trích hát

PTV: Với vốn dân ca phong phú cộng chất giọng trầm ấm có hồn, nhiều năm qua nghệ nhân Y Lo  được Phòng Văn hoá  và Thông tin huyện Hướng Hóa chọn đi thi hát dân ca cấp tỉnh và đều giành giải cao. Việc làm ý nghĩa của Nghệ nhân Y Lo rất cần được nhân rộng bởi qua những việc làm như: Sáng tác, truyền dạy các làn điệu dân ca, những điệu dân vũ của đồng bào dân tộc sẽ góp phần vào công cuộc bảo tồn, gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của người dân vùng đất này. Chị Nguyễn Thị Huyền- Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện Hướng Hóa cho rằng:

Trích băng

PTV: Kính thưa Quý vị và các bạn! Những làn điệu dân ca của đông bào Pako Vân Kiều ở huyện Hướng Hóa đã cùng hòa quyện cùng nhau tạo nên bức tranh nghệ thuật âm nhạc dân gian đặc sắc. Trước nguy cơ bị mai một của nhiều loại hình âm nhạc dân tộc thiểu số, việc bảo tồn, gìn giữ mạch nguồn dân ca các dân tộc đã và đang được ngành văn hóa huyện Hướng hóa quan tâm thực hiện. Chị Nguyễn Thị Huyền- Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện Hướng Hóa cho biết thêm.

Trích băng

PTV: Những lúc rảnh rỗi, nghệ nhân Y Lo lại dạy hát cho mọi người trong làng bản.Khi đời sống phát triển, lớp trẻ ít mặn mà với làn điệu dân ca. Việc lưu giữ, bảo tồn làn điệu dân ca của dân tộc Vân kiều mà những lớp nghệ nhân đi trước như Y Lo thực hiện trong nhiều năm qua là việc làm vô cùng ý nghĩa, đã góp phần không nhỏ giúp những thế hệ hôm nay gìn giữ và bảo tồn bản sắc văn hoá của địa phương.